Euromedia24 on Play Store Euromedia24 on App Sore
BNB

$603.14

BTC

$94364

ADA

$0.721768

ETH

$1810.57

SOL

$150.23

18 °

Yerevan

5 °

Moscow

38 °

Dubai

12 °

London

25 °

Beijing

7 °

Brussels

16 °

Rome

16 °

Madrid

BNB

$603.14

BTC

$94364

ADA

$0.721768

ETH

$1810.57

SOL

$150.23

18 °

Yerevan

5 °

Moscow

38 °

Dubai

12 °

London

25 °

Beijing

7 °

Brussels

16 °

Rome

16 °

Madrid

Արցախի Տանձատափի եկեղեցին ոչնչացնելով՝ Ադրբեջանը վերացնում է երկրամասի հայկականությունը ցուցող վերջին վկայությունը


Արցախի մշակութային ժառանգության մշտադիտարկում իրականացնող monumentwatch.org կայքն անդրադարձել է Ադրբեջանի կողմից Արցախի Քաշաթաղի շրջանի Տանձատափ գյուղի 19-րդ դարի եկեղեցու ոչնչացմանը. 

«Համաձայն Caucasus Heritage Watch կազմակերպության կողմից արբանյակային լուսանկարների դիտարկման, ադրբեջանական կողմը 2023 թվականի հոկտեմբեր և 2024 թվականի ապրիլ ամիսների միջև ընկած ժամանակահատվածում ոչնչացրել է օկուպացված Արցախի Քաշաթաղի շրջանի Տանձատափ գյուղի 19-րդ դարի եկեղեցին:

Եկեղեցին կառուցվել էր 19-րդ դարի երկրորդ կեսին:Եկեղեցու շուրջը փռված է եղել համաժամանակյա ընդարձակ գերեզմանատունը, որն ադրբեջանական կողմը ոչնչացրել էր դեռևս 1989-1993 թվականներին, այդ տարիներին էլ ադրբեջանական կողմը միտումնավոր վնասել է նաև եկեղեցին:

Առանձնահատուկ կերպով փշրվել էին հայատառ արձանագրություններ պարունակող տապանաքարերը, շրջակա տարածքների խաչքարերը: Տանձատափ գյուղը Հակարի գետի ստորին հոսանքում տեղակայված երբեմնի հայկական գյուղերից էր, վերջիններս էլ պատմական Կովսական գավառի մասն էին կազմում: Խորհրդային տարիներին ադրբեջանական իշխանությունները վերացրել էին գավառի հայկականությունը ցուցող հուշարձանների զգալի մասը՝ եկեղեցիներ, մատուռներ, հայկական գերեզմանոցներ: Իսկ վերջին հայկական գյուղերը հայաթափվել էին 1960-ական թվականներին:

Շրջանի հայկական գյուղերի հայաթափման, երկրամասը ադրբեջանցիներով բնակեցման գործընթացը սկսվել էր դեռևս 1930-ական թվականներին, երբ ձևավորվել էր Զանգելանի շրջանը, որի կազմի մեջ էր մտել Կովսականի զգալի մասը:

Նախքան 1993 թվականը, երբ շրջանը ազատագրվել էր, ադրբեջանական կողմը զգալիորեն ոչնչացրել էր շրջանի հայկականությունը ցուցող հուշարձանների մեծ մասը՝ քանդելով, վթարային դարձնելով եկեղեցիները, ջնջելով, քերելով հայերեն արձանագրությունները և այլն:

Կարող ենք փաստել, որ Տանձատափի եկեղեցին ոչնչացնելով, ադրբեջանական կողմը շարունակում և կարծես վերացնում է երկրամասի հայկականությունը ցուցող վերջին վկայությունը:

Մեր արձագանքը

Տանձատափի եկեղեցու կանխամտածված ոչնչացումը խախտում է Հռոմի Ստատուտի 8-րդ հոդվածը և համարվում է մարդկության դեմ ծանր հանցագործություն։ Եկեղեցուն հասցված վնասը համաձայն «Զինված հակամարտությունների ժամանակ մշակութային արժեքների պաշտպանության մասին» Հաագայի 1954 թ. կոնվենցիայի 4-րդ հոդվածի և լրացուցիչ՝ 1999 թ. ընդունված Երկրորդ արձանագրության 15-րդ հոդվածի ա կետի, «լուրջ խախտում» է, որը՝ որպես ռազմական հանցագործություն, կարող է հետապնդվել միջազգային դատարաններում։

Տանձատափի եկեղեցու ոչնչացումը նաև ցեղասպանական գործողություն է, քանզի ցեղասպանության խնդիրն այսօր դիտարկվում է նաև մշակութային ժառանգության վրա հարձակումների համատեքստում։ Հռոմի կանոնադրության մշակութային ժառանգության դրույթների քննման ձեռնարկը նշում է․

«Մշակութային ժառանգության դեմ կամ դրա վրա ազդող հանցագործությունները հաճախ կապված են ցեղասպանության հետ կամ կատարվում են որպես դրա մի մաս։ Մշակութային ժառանգության ոչնչացումը կարող է լուրջ հոգեկան վնաս պատճառել մարդկանց՝ ուժեղացնելով ցեղասպանական գործողությունների ծանրությունն ու լրջությունը համաձայն Հռոմի կանոնադրության 6 (բ) հոդվածի։

Ֆիզիկական վնասներից բացի, Տանձատափի եկեղեցու ավերումը խոր զգացմունքային և մշակութային հետևանքներ է թողնում տուժած համայնքի համար՝ համարվելով արցախահայերի և ողջ հայության մշակույթի իրավունքի իրացման կոպիտ խախտում։

Մշակույթի իրավունքների համընդհանուր երաշխիքը «Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների վերաբերյալ» հռչակագիրն իր 27-րդ հոդվածով սահմանում է ․

  «Յուրաքանչյուր ոք ունի համայնքի մշակութային կյանքին ազատորեն մասնակցելու, արվեստը վայելելու, գիտական առաջընթացին և դրա օգուտներին մասնակցելու իրավունք»:

Բացի այդ, «Մշակութային բազմազանության մասին համընդհանուր» հռչակագրի 4-րդ հոդվածում  և «Մարդու իրավունքների խորհրդի 10/23 բանաձևի» 4-րդ պարբերությունում  նշվում է,  որ ոչ ոք կարող ոտնահարել միջազգային իրավունքով  երաշխավորված մարդու իրավունքները, ոչ էլ սահմանափակելու դրանց շրջանակը»։ 

Լրահոս

Պակիստանը խոստանում է «ամբողջ ուժով» պատասխանել Հնդկաստանի կողմից հարձակման դեպքում
Ոստիկանը ծառայության ժամանակ խաղում է, բանակում խաղում են ահագնացող վիճակ է
Ռուսաստանը Ուկրաինայի հարցով լուրջ առաջարկներ է ներկայացնում և քննարկում. Լավրով
Զելենսկին ԱՄՆ-ից պահանջել է նույն անվտանգության երաշխիքները, ինչ Իսրայելի համար է տրվել
Կարևոր
Ձեր օրոք հրապարակվեց Հայոց ցեղասպանության մասին Վատիկանի գաղտնի արխիվը․ Մինասյանը՝ Հռոմի պապի մասին
Յուրաքանչյուր 1 ժամում Հայաստանում մոտ 2 մլն դոլարի խաղադրույք է դրվել
Սատուրացիան հասել էր 50-ի․ Վիկտորյա Բոնյան Էվերեստի վրա մահվան եզրին էր
Մարդիկ կորցնում են ունեցվածը, դիմում` ինքնասպանության. պետությունն անտեսում է խաղադրույքային ոլորտը
Agence France-Presse. ՀԱՄԱՍ-ը հնգամյա զինադադար կձգտի Գազայի հակամարտությունում
Tasnim․ Մուսկատում մեկնարկել է ԱՄՆ-Իրան բանակցությունների երրորդ փուլը
Կարևոր
ՈՒղիղ․ Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոսի հուղարկավորությունը
ՈւՂԻՂ. Շահումով խաղերը շարունակում են կործանել մարդկային ճակատագրերը
Կարևոր
Թրամփը Վատիկանում կարճ հանդիպում է անցկացրել Զելենսկիի հետ
Փորձագետ․ Հնդկաստանը կարող է տարբեր կերպ արձագանքել Քաշմիրի ահաբեկչությանը
Իրանի պատվիրակությունը մեկնել է ԱՄՆ ներկայացուցիչների հետ բանակցությունների վայր
Բնակարանամուտ Գորիսում. 4 արցախցի ընտանիք եւ 14 սյունեցի իր նոր տունն ունի
Պակիստանի վարչապետը խոսել է Փահալգամի հարձակման մասին
Ոսկեպարից 2 ընտանիք արտագաղթել է ՌԴ, ևս 2-ը նման մտադրություն ունի․ Ոսկան Սարգսյան
Ինչպե՞ս կարելի է «պետության տեր» համարել նրանց, ովքեր պատերազմում պարտված «վարչապետի» են ընտրում
Լոլիտայի շոկային խոստովանությունը տղամարդկանց մասին

Լրացուցիչ նորություններ

...

Գիտնականները պարզել են, որ Օզեմպիկը նվազեցնում է մսի նկատմամբ տենչը

Անվանվել է սննդային հավելումների բացակայության դեպքում իմունիտետը ամրապնդելու միջոց

Մահացել է Ռուսաստանի վաստակավոր արտիստուհի Ելիզավետա Զիման

Հայաստանում Ղազախստանի մշակույթի օրերն ամփոփվել են գալա-համերգով

Մշակույթը, որպես ժողովուրդների հոգևոր ինքնության դրսևորում, ունի բացառիկ դեր՝ տարբեր ազգերին իրար մոտեցնելու․ Վահագն Խաչատուրյանը՝ Ղազախստանի մշակույթի և տեղեկատվության նախարարին

Հայաստանում մեկնարկել են Ղազախստանի մշակույթի օրերը

Գիտնականները պարզել են, որ լսողության կորուստը կարող է վկայել սրտի խնդիրների մասին

Գիտնականները պարզել են, թե որ մարդիկ են ավելի հաճախ հավատում կեղծ լուրերին

Հայտնաբերվել է Պարկինսոնի հիվանդության զարգացման թաքնված մեխանիզմ

Թատրոնին չի տրամադրվել պայմանագրով սահմանված ֆինանսավորումը. Պատանի հանդիսատեսի թատրոն

Ռաֆայել Գրիգորյանի հոգեհանգիստը տեղի կունենա Գյումրիում, վերջին հրաժեշտը՝ Երևանում. հայտնի են օրերն ու վայրերը

Գիտնականները պարզել են, որ ծոմը կարող է փոխել իմունիտետը

Պարզվել է, որ առանց ֆիզիկական ակտիվության տաս օրը վնասակար է ուղեղի համար

Գիտնականները պարզել են, թե ինչով է նուռը օգտակար տարեցների համար

Բժշկարաններ` Մատենադարանում պահվող ինքնատիպ ձեռագրերը

Մեզ սպասվում է արվեստի և մշակույթի շաբաթ. ԿԳՄՍ նախարար

Գիտնականները մաստակ են ստեղծել, որը կարող է պաշտպանել հերպեսից և գրիպից

Գիտնականները պարզել են, որ ձվից և խոզի մսից ստացված նյութը կրծքագեղձի վտանգավոր քաղցկեղ է առաջացնում

Ֆիզիկոսները բացատրում են, թե ինչու են գարեջրի շշերը «պայթում» բացելիս

Գիտնականները զգուշացնում են տիեզերական աղբի պատճառով ուղեծրի մոտեցման մասին