Euromedia24 on Play Store Euromedia24 on App Sore
BNB

$645.13

BTC

$105423

ADA

$0.624372

ETH

$2530.28

SOL

$144.58

21 °

Yerevan

14 °

Moscow

33 °

Dubai

16 °

London

20 °

Beijing

19 °

Brussels

22 °

Rome

26 °

Madrid

BNB

$645.13

BTC

$105423

ADA

$0.624372

ETH

$2530.28

SOL

$144.58

21 °

Yerevan

14 °

Moscow

33 °

Dubai

16 °

London

20 °

Beijing

19 °

Brussels

22 °

Rome

26 °

Madrid

Արցախի Տանձատափի եկեղեցին ոչնչացնելով՝ Ադրբեջանը վերացնում է երկրամասի հայկականությունը ցուցող վերջին վկայությունը


Արցախի մշակութային ժառանգության մշտադիտարկում իրականացնող monumentwatch.org կայքն անդրադարձել է Ադրբեջանի կողմից Արցախի Քաշաթաղի շրջանի Տանձատափ գյուղի 19-րդ դարի եկեղեցու ոչնչացմանը. 

«Համաձայն Caucasus Heritage Watch կազմակերպության կողմից արբանյակային լուսանկարների դիտարկման, ադրբեջանական կողմը 2023 թվականի հոկտեմբեր և 2024 թվականի ապրիլ ամիսների միջև ընկած ժամանակահատվածում ոչնչացրել է օկուպացված Արցախի Քաշաթաղի շրջանի Տանձատափ գյուղի 19-րդ դարի եկեղեցին:

Եկեղեցին կառուցվել էր 19-րդ դարի երկրորդ կեսին:Եկեղեցու շուրջը փռված է եղել համաժամանակյա ընդարձակ գերեզմանատունը, որն ադրբեջանական կողմը ոչնչացրել էր դեռևս 1989-1993 թվականներին, այդ տարիներին էլ ադրբեջանական կողմը միտումնավոր վնասել է նաև եկեղեցին:

Առանձնահատուկ կերպով փշրվել էին հայատառ արձանագրություններ պարունակող տապանաքարերը, շրջակա տարածքների խաչքարերը: Տանձատափ գյուղը Հակարի գետի ստորին հոսանքում տեղակայված երբեմնի հայկական գյուղերից էր, վերջիններս էլ պատմական Կովսական գավառի մասն էին կազմում: Խորհրդային տարիներին ադրբեջանական իշխանությունները վերացրել էին գավառի հայկականությունը ցուցող հուշարձանների զգալի մասը՝ եկեղեցիներ, մատուռներ, հայկական գերեզմանոցներ: Իսկ վերջին հայկական գյուղերը հայաթափվել էին 1960-ական թվականներին:

Շրջանի հայկական գյուղերի հայաթափման, երկրամասը ադրբեջանցիներով բնակեցման գործընթացը սկսվել էր դեռևս 1930-ական թվականներին, երբ ձևավորվել էր Զանգելանի շրջանը, որի կազմի մեջ էր մտել Կովսականի զգալի մասը:

Նախքան 1993 թվականը, երբ շրջանը ազատագրվել էր, ադրբեջանական կողմը զգալիորեն ոչնչացրել էր շրջանի հայկականությունը ցուցող հուշարձանների մեծ մասը՝ քանդելով, վթարային դարձնելով եկեղեցիները, ջնջելով, քերելով հայերեն արձանագրությունները և այլն:

Կարող ենք փաստել, որ Տանձատափի եկեղեցին ոչնչացնելով, ադրբեջանական կողմը շարունակում և կարծես վերացնում է երկրամասի հայկականությունը ցուցող վերջին վկայությունը:

Մեր արձագանքը

Տանձատափի եկեղեցու կանխամտածված ոչնչացումը խախտում է Հռոմի Ստատուտի 8-րդ հոդվածը և համարվում է մարդկության դեմ ծանր հանցագործություն։ Եկեղեցուն հասցված վնասը համաձայն «Զինված հակամարտությունների ժամանակ մշակութային արժեքների պաշտպանության մասին» Հաագայի 1954 թ. կոնվենցիայի 4-րդ հոդվածի և լրացուցիչ՝ 1999 թ. ընդունված Երկրորդ արձանագրության 15-րդ հոդվածի ա կետի, «լուրջ խախտում» է, որը՝ որպես ռազմական հանցագործություն, կարող է հետապնդվել միջազգային դատարաններում։

Տանձատափի եկեղեցու ոչնչացումը նաև ցեղասպանական գործողություն է, քանզի ցեղասպանության խնդիրն այսօր դիտարկվում է նաև մշակութային ժառանգության վրա հարձակումների համատեքստում։ Հռոմի կանոնադրության մշակութային ժառանգության դրույթների քննման ձեռնարկը նշում է․

«Մշակութային ժառանգության դեմ կամ դրա վրա ազդող հանցագործությունները հաճախ կապված են ցեղասպանության հետ կամ կատարվում են որպես դրա մի մաս։ Մշակութային ժառանգության ոչնչացումը կարող է լուրջ հոգեկան վնաս պատճառել մարդկանց՝ ուժեղացնելով ցեղասպանական գործողությունների ծանրությունն ու լրջությունը համաձայն Հռոմի կանոնադրության 6 (բ) հոդվածի։

Ֆիզիկական վնասներից բացի, Տանձատափի եկեղեցու ավերումը խոր զգացմունքային և մշակութային հետևանքներ է թողնում տուժած համայնքի համար՝ համարվելով արցախահայերի և ողջ հայության մշակույթի իրավունքի իրացման կոպիտ խախտում։

Մշակույթի իրավունքների համընդհանուր երաշխիքը «Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների վերաբերյալ» հռչակագիրն իր 27-րդ հոդվածով սահմանում է ․

  «Յուրաքանչյուր ոք ունի համայնքի մշակութային կյանքին ազատորեն մասնակցելու, արվեստը վայելելու, գիտական առաջընթացին և դրա օգուտներին մասնակցելու իրավունք»:

Բացի այդ, «Մշակութային բազմազանության մասին համընդհանուր» հռչակագրի 4-րդ հոդվածում  և «Մարդու իրավունքների խորհրդի 10/23 բանաձևի» 4-րդ պարբերությունում  նշվում է,  որ ոչ ոք կարող ոտնահարել միջազգային իրավունքով  երաշխավորված մարդու իրավունքները, ոչ էլ սահմանափակելու դրանց շրջանակը»։ 

Լրահոս

Նշված հասցեներում երկուշաբթի լույս չի լինի
«Արցախ» ջազ նվագախումբը ելույթ է ունեցել Մոսկվայի ջազ փառատոնում
Իրանը հաստատում է երկրի ամենաազդեցիկ դեմքերից մեկի մահը
ՔՊ-ական նախկին թաղապետ է կալանավորվել
Մադոննան՝ 100,000 դոլարանոց պայուսակով
Կրակոցներ՝ Երևանում հայտնի «Ուրարտու» ռեստորանային համալիրում․ կա վիրավոր
Ջուր հավաքեք․ ջուր չի լինելու
Սոբչակը դատարանում հաղթանակ է տարել Հայդարովի կլինիկայի գործով
Սպանվել է ԻՀՊԿ օդատիեզերական ուժերի հետախուզության պետի տեղակալը
«Հայաստան» խմբակցության պատգամավորները մասնակցել են Ճամբարակի աղետից զոհվածի հրաժեշտի արարողությանը
Բեն Աֆլեքը հայտարարել է, որ միլիոններ կտա՝ իր նախկինին կյանքից ջնջելու համար
Իրան-Իսրայել հակամարտության թեժ փուլ․ վերջին զարգացումները
Ստացվում է՝ «Հայաստան» խմբակցության վարչապետի թեկնածուն մնում է Նիկոլ Փաշինյանը. Էդգար Ղազարյան (տեսանյութ)
Արտակ Աղաբեկյանը՝ արծաթե, Արմեն Պապիկյանը՝ ԵԱ բրոնզե մեդալներ
Ալլա Պուգաչովան դարձել է ուկրաինական սրահի դեմք Կիպրոսում (լուսանկար)
Գիտեն՝ ոչ դժոխք կա, ոչ դրախտ․ ինչ ուզում, անում են. Գրիգորյանը՝ Իրանի պատերազմի, Եկեղեցու մասին (տեսանյութ)
Վանաձորի շենքերից մեկի բակում մոր ու որդու մարմիններ են հայտնաբերել
Էրդողանն ու Ալիևը մտահոգություն են հայտնել Իրանի և Իսրայելի միջև իրավիճակի սրման վերաբերյալ
Մակրոնի այգեպանը հեռացվել է աշխատանքի վայրում զուգարանի չլինելու բողոքի պատճառով
Մինեսոտայում կրակել են երկու դեմոկրատ քաղաքական գործիչների վրա, մեկը մահացել է

Լրացուցիչ նորություններ

...

Գիտնականները զգուշացրել են՝ Երկիրը կարող է սառել և շեղվել ուղեծրից անցնող աստղի պատճառով

Ձկնորսական նավը՝ շարժական էներգիայի կայան

Ludwig Mies van der Rohe-ի հայտնի Barcelona հավաքածուն թարմացվել է

Մոսկվայի «Մեծ թատրոնի» արտիստները ելույթ կունենան Երևանում

Երուսաղեմում հայտնաբերվել է 2300 տարեկան հազվագյուտ ոսկե մատանի

Google-ը ներկայացրել է OpenAI-ի Sora տեսագեներատորի մրցակցին

Անտարկտիդայի սառցադաշտերում ծաղկուն կյանք է հայտնաբերվել

ԿԳՄՍ նախարարն այցելել է Կումու ազգային արվեստի թանգարան

Իսրայելական կողմը ներողություն է խնդրել՝ Պարգի հասցեին մեկնաբանության համար

Բռնի տեղահանության պատճառով շուրջ 120․000 արցախահայեր զրկված են իրենց թանգարաններ այցելելու իրավունքից

Վարչապետը տիկնոջ հետ ներկա է գտնվել Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի 100-ամյակին նվիրված համերգին

Ադրբեջանի հերթական թիրախն են դարձել Մայրաբերդի հուշահամալիրն ու տանկ-հուշարձանը (լուսանկարներ)

«Klein Vision»-ը ներկայացրել է AirCar թռչող մեքենան. վաճառքը կսկսվի 2026 թվականին (տեսանյութ)

Գիտնականները պարզել են, որ երկրի վրա նոր մայրցամաք է «ծնվում»

Գիտնականները պարզել են, թե ինչպես կարող են պզուկները վնասել հոգեկան առողջությունը

Անվանվել է գրկախառնությունների և համբույրների օպտիմալ տևողությունը

Անվանվել են յոդի անբավարարությունից խուսափելու համար օգնող մթերքներ

Գիտնականները պարզել են, որ քնի խանգարումները և քնի պակասը տարբեր կերպ են ազդում ուղեղի վրա

Աղետալի iPhone 12 mini-ն կրկին պարզվեց, որ ավելի լավն է, քան Apple-ի ամենահզոր սմարթֆոնները

Մատնահարդարման լամպերը մեծացնում են մաշկի քաղցկեղի առաջացման ռիսկը