Euromedia24 on Play Store Euromedia24 on App Sore
BNB

$617.99

BTC

$96994

ADA

$0.801697

ETH

$2930.64

SOL

$202.01

-4 °

Yerevan

-0 °

Moscow

21 °

Dubai

2 °

London

-6 °

Beijing

0 °

Brussels

20 °

Rome

8 °

Madrid

BNB

$617.99

BTC

$96994

ADA

$0.801697

ETH

$2930.64

SOL

$202.01

-4 °

Yerevan

-0 °

Moscow

21 °

Dubai

2 °

London

-6 °

Beijing

0 °

Brussels

20 °

Rome

8 °

Madrid

«2025 թ. պետական բյուջեն անիրատեսական է. մյուս տարի մոտ 800 միլիարդ լրացուցիչ պարտք ենք վերցնելու». «Փաստ»


«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

2025 թ. պետական բյուջեի քննարկումները շարունակվում են: Ակնհայտ է, որ հաջորդ տարի մեր պետությունը կրկին կավելացնի պետական պարտքը: Բայց մյուս կողմից, կարծես թե, օրվա իշխանությունները փորձում են իրատես լինել և աննախադեպ տնտեսական աճ չկանխատեսել հաջորդ տարվա համար: Տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանը պետական բյուջեի քննարկումների մասին զրույցի սկզբում հիշեցնում է՝ ցանկացած երկրի համար բյուջեն հանդիսանում է գլխավոր ֆինանսական փաստաթուղթը, որով նախանշվում են տվյալ երկրի զարգացման հիմնական ուղղությունները, առաջնահերթությունները, սոցիալական ծրագրերը, դրանց հասցեականությունը և այլն:

«2025 թ.-ի պետական բյուջեի համաձայն, ծախսային մասը նախատեսվում է 3,5 տրիլիոն դրամ, իսկ եկամտային մասը՝ 2,9 տրիլիոն դրամ, այսինքն՝ մոտավորապես 600 մլրդ դրամի չափով ունենալու ենք դեֆիցիտ 2025 թ.-ի համար:

Նշեմ նաև, որ պարտքը կամ դեֆիցիտը բացասական երևույթ չէ, եթե դա ծախսվում է երկրի զարգացումն ապահովող ծրագրերի, տնտեսության երկարաժամկետ աճն ապահովելու համար: Ակնհայտ է, որ այս 600 միլիարդ դրամի հետ կապված չունենք այդ վստահությունը, որ ապագայում այն բերելու է լրացուցիչ տնտեսական աճ, ցուցանիշներ, զարգացում»,- «Փաստի» հետ զրույցում նշում է Պարսյանը:Ընդգծում է՝ եթե 2025 թ. բյուջեին անվանում տանք, կարող ենք նշել, որ այն անիրատեսական բյուջե է: «Իշխանությունները սիրում են ասել՝ հավակնոտ, առաջանցիկ և այլն, բայց սա այդ դեպքը չէ: Հավակնոտ կարող էր լինել, եթե իրատեսականից մի քիչ բարձր ցուցանիշ դնեին, բայց նրանք իրատեսականից շատ ավելի բարձր ցուցանիշ են դրել, որն այս բյուջեն անիրատեսական է դարձնում:

Անիրատեսական, քանի որ նույն այս կառավարությունը չի կարողանում եկամտային մասն ապահովել, մոտավորապես 9 տոկոս թերակատարել է, դրան գումարած՝ չի կարողանում նաև ժամանակին կատարել ծախսային մասն ամբողջ ծավալով, բացառությունը պաշտպանության ծախսերն են: Մնացած ուղղություններով մասսայաբար լինում են թերակատարումներ: Իսկ 2025 թ.-ի համար նրանք չեն ստեղծել այնպիսի ինստիտուցիոնալ կարողություններ, որոնք թույլ կտային ապահովել բյուջեի կատարողականը և՛ ծախսային մասով, և՛ եկամտային մասով»,-նշում է մեր զրուցակիցը:Հաջորդիվ անդրադառնում ենք տնտեսական ակտիվության ցուցանիշին:

«Այս տարվա մոտ 9 տոկոս տնտեսական ակտիվությունը տարեվերջին կնվազի, քանի որ նոյեմբեր-դեկտեմբերին ունենալու ենք որոշակի անկումային իրավիճակ՝ հաշվի առնելով այն, որ անցած տարվա նոյեմբեր-դեկտեմբերին սկսվեց ոսկու «տենդը», և դա լրացուցիչ աճ ապահովեց: Այդ աճն, ըստ էության, կտրուկ նվազել է 2024 թ.-ի մայիսից, երբ Ռուսաստանը հանեց ոսկու արտահանման տուրքը, իսկ Հայաստանը զուգահեռաբար մտցրեց այդ տուրքը: Դրա արդյունքում տնտեսական այն գործոնները, որոնք պետք է մեզ համար լրացուցիչ աճ ապահովեին, չկան: Եթե անցած տարվա համեմատ ցուցանիշները վերլուծենք, նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին ունենալու ենք որոշակի անկումային իրավիճակ:Իմ կարծիքով, այս տարվա տնտեսական աճը կփակենք մոտավորապես յոթ տոկոսի սահմաններում: Նույնիսկ այդ յոթ տոկոսը բավականին բարձր ցուցանիշ է լինելու հաջորդ տարվա համար: Չունենք տնտեսական լրացուցիչ աճի գործոններ, օբյեկտներ, և դրա հիման վրա 2025 թ.-ի համար 5,6 տոկոս տնտեսական աճ ապահովելը դարձյալ խիստ անիրատեսական է լինելու:

Իսկ կառավարության այն հաշվարկը, որ Ամուլսարը կշահագործի, և դա լրացուցիչ տնտեսական ակտիվություն կապահովի, խիստ կասկածելի և խնդրահարույց ծրագիր է, որն այս պահին քիչ հավանական է: Դրան գումարած՝ ունենք պարտքի հետ կապված որոշակի վերանայումների, վերակառուցման անհրաժեշտություն:

Մյուս տարի մոտ 800 միլիարդ լրացուցիչ պարտք ենք վերցնելու նախկին պարտքերը մարելու և նոր պարտք ձևավորելու համար: Մեր բյուջեից մոտավորապես 1,4 միլիարդ դոլար հատկացնելու ենք պետական պարտքի սպասարկման համար: Մեր պետական պարտքը բավականին ծախսատար է դարձել վերջին տարիների ընթացքում, և այդ ծախսատարությունն էլ ավելի է ավելանալու»,-ընդգծում է տնտեսագետը:Նշում է՝ 2025 թ.-ի բյուջեում չկան տնտեսական խոշոր նախագծեր, ծրագրեր, որոնք թույլ կտան տնտեսական նոր ակտիվություն գեներացնել ոսկու փոխարեն: «Այդպիսի ծրագրեր չկան, իսկ պետական տնտեսական ծրագրերի արդյունավետությունը շատ ցածր է, դրա վառ օրինակը գյուղատնտեսության ոլորտն է, որտեղ ընդամենը 1,8 տոկոս համեստ տնտեսական աճ է: Եթե հաշվի առնենք այն միլիարդավոր դրամները, որոնք ներարկվում են այս ոլորտի սուբիսիդավորման, աջակցության ծրագրերի մեջ, կարող ենք ասել, որ այդ գումարների մեծ մասը փաստացի փոշիանում է: 1,8 տոկոսն այն համարժեք աճը չէ, որ կարող ենք ապահովել»,-հավելում է նա:Կարծիք կա, որ այժմ մեր տնտեսությունն ազատ անկման մեջ է:

Տնտեսությունն ակտիվացնող արտաքին գործոնները գրեթե չեզոքացել են: Միջազգային տնտեսությունն էլ, կարծես թե, ոչ այնքան լավ վիճակում է, մյուս կողմից՝ այդ մասով ունենք անկանխատեսելիություն: «2022 թ.-ից սկսած Հայաստանի տնտեսական ակտիվությունը պայմանավորված է արտաքին գործոններով, որոնք թույլատրվում են դարձյալ արտաքին խաղացողների կողմից:

Ռուսաստանը և Արևմուտքը համաձայն են, որ Հայաստանը լինի միջնորդ երկիր, որպեսզի ռուսական ոսկին և նաև արևմտյան սարքավորումները, տեխնիկան Հայաստանի միջոցով հասնեն Ռուսաստան: Պատահական չէ, որ մեր խոշոր հարկատուների տասնյակում էլեկտրատեխնիկա ներկրող և վաճառող երկու կազմակերպություն հայտնվեց: Այս առումով ընդհանուր կոնսենսուս կա Հայաստանի համար. դա Հայաստանի իշխանությանը տրված է որպես բոնուս: Թե այն երբ կավարտվի, ժամանակը ցույց կտա:Տարբեր փոփոխություններ կան համաշխարհային խաղացողների շրջանում. Միացյալ Նահանգներում նոր իշխանություն է ձևավորվել և այլն:

Կարող է մեկ օրում իրավիճակը փոխվել, օրինակ՝ Թրամփի վարչակազմը որոշի զրկել Հայաստանին տնտեսական առավելություններից՝ փորձելով Ռուսաստանին տնտեսապես վատ դրության մեջ դնել:

Շատ արագ սա արձագանք կստանա մեր իրականության մեջ: Մեր տնտեսությունը չի կարող պատասխանել, դիմագրավել արտաքին փոփոխություններին, մեղմել դրանք: Ունենալու ենք մեծ անկում: Խնդիրն այն է, թե որքան կտևեն մեզ թույլատրվող այդ արտաքին գործոնները, որոնք էլ իրենց հերթին թույլ են տալիս ապահովել տնտեսական աճ: Ժամկետների հարց է:

Իմ կարծիքով՝ այս պահին անկման մեջ չենք, ունենք դեռևս քարտ- բլանշ դրսից, որից կարող ենք օգտվել: Այո, նախկին ծավալները չեն:Օրինակ՝ պայմանական ասեմ, ապրիլին մեկ միլիարդ դոլարի ոսկի ենք արտահանել, հիմա երկու հարյուր միլիոն դոլարի ոսկի ենք արտահանում: Մեկ հինգերորդն է, բայց պրոցեսն ընթանում է: Ի հաշիվ ռուսական գումարների, բանկային համակարգն ահռելի շահույթ է ստանում, նաև՝ ի հաշիվ այն սխեմաների, որ Հայաստանով են գումարները պտտվում: Քանի դեռ կան այս հնարավորությունները, Հայաստանը կպահի իր աճի տեմպը, բայց ոչ կառավարության 2025 թ.-ի նախատեսած պետական բյուջեի շրջանակներում: Ավելի ցածր կլինի այդ աճի տեմպը, որովհետև չունենք այդ ներուժը, ռեսուրսն այն ապահովելու համար»,-եզրափակում է Սուրեն Պարսյանը:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

Լրահոս

Մեթանը սառույցի վրա արվեստի հսկայական գործ է ստեղծում. Լևոն Ազիզյան (տեսանյութ)
Ինչ իրավիճակ է ՀՀ ավտոճանապարհներին
Տասնյակ հասցեներում լույս չի լինի
Իրանը ցուցադրել է 1700 կմ հեռահարությամբ նոր բալիստիկ հրթիռը
«Ստեփանակերտի գործով» մեղադրյալ արցախցուն զրկել են ազատությունից․ Ռուբեն Մելիքյան
United Airlines ավիաընկերության Հյուսթոն-Նյու Յորք չվերթի ուղևորները տարհանվել են (տեսանյութ)
Զելենսկին տարօրինակ առաջարկ է արել ՆԱՏՕ-ին
Սեյսմիկ ակտիվություն՝ Էգեյան ծովում
Տավուշում «օդային տագնապ» կհնչի
Ջուր չի լինի
Սանկտ Պետերբուրգ թռչող ինքնաթիռն արտակարգ վայրէջք է կատարել
Վստահեցնում եմ՝ Թրամփն իր բնավորությամբ, իր համառությամբ բավականին արագ կարգուկանոն կհաստատի Եվրոպայում. Պուտին
Մասուդ Փեզեշքիանն ընդունել է Հիքմեթ Հաջիևին
Արեգակի վրա չորս հզոր բռնկում է տեղի ունեցել
Կանանց գումարտակի շարքերը համալրել է շարքային Մերի Մարտիրոսյանը
Թբիլիսիում հանրահավաքի ժամանակ մի քանի ընդդիմադիր է բերման ենթարկվել
Վաղվանից բոյկոտը նոր թափ է հավաքում․ Մարության
Եվրատեսիլում Հայաստանի մասնակցին կընտրի հանդիսատեսը
Գազ չի լինի․ հասցեներ
Մեր ինքնության զսպանակի գալարները խիստ սեղմվել, բայց չեն կոտրվել. Վարդան Ոսկանյան

Լրացուցիչ նորություններ

...

Եթե պատվախնդիր հանրույթ լինեինք, մի քանի տասնյակ հազար հայերով կպարտադրեինք. Հովհաննես Ավետիսյան

Թող ոչ ոք հեքիաթներ չպատմի, թե դրանք Իրանի քաղաքացիներ էին կամ տեսանյութը մեկ ամսվա հնության է. Արտակ Բեգլարյան

Լիբանանում սպանված են գտել երիտասարդ Հայ հոգևորականի

Համաբանակային մրցույթ․ զինվորները դահուկներով բարձրացել են Արագած (տեսանյութ)

Թալանել, հետո փորձել են այրել պատգամավոր Գառնիկ Դանիելյանի մեքենան. Մանրամասներ

Այդ մարդը չի զիջելու իր աթոռը ոչ մի դեպքում․ մամուլի տեսություն

Տնտեսական դիվերսիֆիկացիայի մթնող արշալույսը. «Փաստ»

«Գուցե զենքը դրել են Փաշինյանի գլխին ու ստիպե՞լ․ «Հրապարակ»

Քաղաքացիները բոյկոտում են տրանսպորտի թանկացումը

«Թուրք-ադրբեջանական տանդեմի՝ ռուսական զորքերը հայ-թուրքական սահմանից դուրս բերելու պահանջն ամենավտանգավորներից մեկն է». «Փաստ»

Առաջնային է դառնում ներքին ժխտողականությանը հակադարձումը. «Փաստ»

«Ժողովուրդ». Դատախազությունը Ցեղասպանության մասին Փաշինյանի հայտարարության մասով վարույթ չի հարուցել. կաշկանդված է

Փաշինյանը բոլորից ինտենսիվ է «աշխատում»... իր դեմ. «Փաստ»

Խոշոր միջոցառում Ջերմուկում. մասնակցում է 1300 մարզիկ՝ աշխարհի 19 երկրից. «Փաստ»

«Մենք անցնում ենք վճռական գործողությունների». «Փաստ»

Ամենախոշոր հարկատուն անփոփոխ է. ի՞նչ դիրքեր ունեն մյուս առաջատարները. «Փաստ»

«Ժողովուրդ». 100 դրամի պահանջով փողոցում կլինեն «Մայր Հայաստանը», Հայկ Մարությանը և ԱԺ պատգամավոր Գառնիկ Դանիելյանը

Ինչի՞ց է ադրբեջանաթուրքական տանդեմը և՛ ոգևորված, և՛ անհանգստացած. «Փաստ»

Իսկ գուցե ավելի հեռու գնացող նպատակներ կա՞ն. «Փաստ»

«Ժողովուրդ». Անդրանիկ Քոչարյանը խայտառակեց ՔԿ-ի նոր ղեկավարին. ծնողները վատացել են ԱԺ-ում