Euromedia24 on Play Store Euromedia24 on App Sore
BNB

$870.47

BTC

$113082

ADA

$0.868816

ETH

$4608.63

SOL

$213.76

31 °

Yerevan

20 °

Moscow

45 °

Dubai

20 °

London

26 °

Beijing

23 °

Brussels

16 °

Rome

23 °

Madrid

BNB

$870.47

BTC

$113082

ADA

$0.868816

ETH

$4608.63

SOL

$213.76

31 °

Yerevan

20 °

Moscow

45 °

Dubai

20 °

London

26 °

Beijing

23 °

Brussels

16 °

Rome

23 °

Madrid

«Շուշին հանդիսանում է հայ ժողովրդի քաղաքակրթական ժառանգության անբաժանելի մասը»


ՀՀ ԳԱԱ Պատմության իստիտուտի Արցախի պատմամշակութային ժառանգության և արդի քաղաքական զարգացումների գիտական խմբի և Հայկական լեռնաշխարհի մշակութային ժառանգության օմբուդսմենի գրասենյակի համատեղ հայտարարություն են տարածել.

«Շուշին, որպես Արցախի և ընդհանրապես Հարավային Կովկասի կարևորագույն պատմամշակութային և քաղաքակրթական կենտրոններից մեկը, բնակեցված է եղել դեռևս հնագույն ժամանակներից։ Իր պատմության ընթացքում Շուշին դարձավ հայ ժողովրդի ազգային, հոգևոր և մշակութային ինքնության կերտման առանցքային կենտրոններից մեկը։ Քաղաքի աշխարհագրական դիրքը՝ բարձունքի վրա, նպաստեց ոչ միայն նրա ռազմական կարևորության, այլև՝ մշակութային և կրթական կենտրոն դառնալուն։

Շուշիի դերը և նշանակությունը

• Բերդաքաղաքը, որպես Հայոց պետականության և հայ ժողովրդի անվտանգային համակարգի կարևոր բաղադրիչ։

Դեռևս վաղ միջնադարից Շուշին կարևոր դերակատարություն է ունեցել Մեծ Հայքի տարածքում հայակական պետական միավորների անվտանգության պահպանման, իսկ ուշ միջնադրարում՝ հայ ժողովրդի ազգային -ազատագրական պաքարի կազմակերպման գործում:

• Մշակութային կենտրոն. 19-րդ դարի վերջից Շուշին դարձավ Հարավային Կովկասի խոշորագույն մշակութային կենտրոններից մեկը։ Այստեղ գործել են թատրոններ, տպարաններ, հրատարակվել են թերթեր և գրքեր, ձևավորվել է հայկական մշակույթի ինքնատիպ հոսք, որը միավորում էր ժողովրդական և դասական արվեստը։

• Կրթության կենտրոն. քաղաքում հիմնադրվել են բազմաթիվ հայկական դպրոցներ, գիմնազիաներ, ուսումնական հաստատություններ, որոնք նպաստել են հայ մտավորականության ձևավորմանը։

• Հոգևոր կենտրոն. Սուրբ Ամենափրկիչ Ղազանչեցոց տաճարը դարձել է Արցախի և ամբողջ Կովկասի հայկական համայնքի հոգևոր խորհրդանիշներից մեկը։ Բացի այդ, Շուշիում գործել են բազմաթիվ եկեղեցիներ, որոնք արժեքավոր մշակութային հուշարձաններ են։

• Քաղաքական և հասարակական կենտրոն. Շուշին նաև եղել է հայկական քաղաքական և հասարակական կյանքի կիզակետ՝ նոր հասարակական միտումների և ազգային շարժումների ձևավորման վայր։

• Տնտեսական զարգացում. 19-րդ դարում Շուշին հայտնի էր զարգացած արհեստագործությամբ, առևտրով և արդյունաբերությամբ՝ իր շուկաներով և ձեռնարկություններով կարևոր տեղ զբաղեցնելով տարածաշրջանում։

Շուշին Արցախում և Կովկասում հայ ինքնության, կրթության և մշակույթի խորհրդանիշն էր և ունեցել է համամարդկային նշանակություն՝ հանդիսանալով համաշխարհային մշակույթի և քաղաքակրթության կարևոր բաղադրիչ։

Ադրբեջանի կողմից Շուշիի հայկական մշակութային ժառանգության համակարգված ոչնչացում և յուրացում

Արցախյան հակամարտության սրման և հատկապես 2020 թվականի պատերազմից հետո։ Ադրբեջանի իշխանությունները որդեգրել են Շուշիի հայկական պատմամշակութային ժառանգության համակարգված ոչնչացման և յուրացման քաղաքականություն, որը ներառում է հետևյալ ուղղությունները.

• Ֆիզիկական ոչնչացում և վնասում. Շուշիի հայկական եկեղեցիները և հուշարձանները ենթարկվել են վնասման և ավերման։ Մասնավորապես՝ 2020 թվականի հոկտեմբերին հրթիռակոծվել է Սուրբ Ամենափրկիչ եկեղեցին՝ պատճառելով ծանր վնասներ դրա ճարտարապետական ամբողջականությանը։

• Մշակութային յուրացում. հայկական ժառանգությունը ներկայացվում է որպես «աղվանական» կամ «ադրբեջանական քրիստոնեական» մշակույթ՝ նպատակ ունենալով ջնջել հայկական ինքնության հետքերը։ Այս գործընթացը հաճախ իրականացվում է եկեղեցիների վերանորոգման անվան տակ՝ հայկական դիմագիծը փոխարինելով «ադրբեջանական» տարրերով։

• Պատմության ռևիզիա. Շուշիի հայկական պատմությունը խեղաթյուրվում է, հայկական տեղանունները ադրբեջանացվում են, և հայկական մշակույթի վերաբերյալ տեղեկատվությունը վերացվում է պաշտոնական աղբյուրներից։

• Քաղաքային միջավայրի ձևափոխում. ավերվում են հայկական ոճի կառույցները՝ փոխարինվելով ադրբեջանական կամ իսլամական ճարտարապետական տարրերով՝ նպատակ ունենալով վերափոխել քաղաքի պատմական դիմագիծը։

• Միջազգային հանրության մոլորեցում և քարոզչություն. Շուշին միջազգային հարթակներում ներկայացվում է որպես «ադրբեջանական մշակույթի մայրաքաղաք», կազմակերպվում են միջոցառումներ և փառատոններ՝ շրջանցելով քաղաքի հայկական ինքնության մասին հիշատակումը։

Վերը նշված գործողությունները լիովին համապատասխանում են մշակութային ցեղասպանության սահմանումներին և միջազգային իրավունքի լուրջ խախտում են՝ հակասելով մասնավորապես 1954 թվականի «Մշակութային արժեքների պաշտպանության մասին» Հաագայի կոնվենցիային և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի մի շարք որոշումներին։

Այսպիսով՝ Շուշին հանդիսանում է հայ ժողովրդի քաղաքակրթական ժառանգության անբաժանելի մասը, որի դերը համամարդկային մշակույթի զարգացման մեջ չի կարելի թերագնահատել։ Ադրբեջանի կողմից իրականացվող համակարգված ոչնչացման և յուրացման գործողությունները վտանգում են ոչ միայն հայկական, այլև՝ ամբողջ մարդկության մշակութային ժառանգությունը։

ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի Արցախի պատմամշակութային ժառանգության և արդի քաղաքական զարգացումների գիտական խումբը և Հայկական լեռնաշխարհի մշակութային ժառանգության օմբուդսմենի գրասենյակը կոչ են անում միջազգային հանրությանը.

• Ակտիվ միջամտել Շուշիի հայկական մշակութային ժառանգության պահպանման, փաստագրման և վերականգնման ուղղությամբ,

• Ադրբեջանից պահանջել դադարեցնել ինչպես՝ Շուշիում, այնպես էլ՝

ողջ Արցախի տարածքում մշակութային ցեղասպամնական քաղաքականությունը,

• Սահմանել Ադրբեջանի նկատմամբ համապատասխան իրավական և քաղաքական պատասխանատվություն՝ միջազգային իրավունքին համահունչ»։

Լրահոս

Շտապ
Մերձավանում կատարված սպանությունը բացահայտված է. ՆԳՆ
Միրզոյանը և Բերբոքը մտքեր են փոխանակել առկա մարտահրավերների շուրջ
Կիրկորովը մոր և տատիկի աճյունները բերել է Մոսկվա՝ հոր գերեզմանի կողքին հուղարկավորելու համար
Ողբերգական դեպք՝ Մուսալեռ գյուղում
Պետք է աստիճանաբար իմանալ ճշմարտությունը, մենք մի օր վերադառնալու ենք Արցախ․ Արտակ Բեգլարյան
Լույս աշխարհ է եկել 44-օրյա պատերազմում հերոսացած Կարեն Գրիգորյանի եղբայրը
Անահիտ Սիմոնյանի համարձակ կերպարն ու նոր ֆոտոշարքը
Կարևոր
«ԴՕԿ կուսակցությունը մասնակցելու է համապետական առաջիկա ընտրություններին․ Վարդան Ղուկասյան
«Ցավը մերն է, փառքը՝ նրանցը». Ռազմիկ Ամյանի հուզիչ հրապարակումը
Արաքսում սպանված Մասիս Ասատրյանը 39 տարեկան էր, 3 երեխայի հայր
Գործ ունենք ուրացման հետ. Բաքվից ասել են Նիկոլին՝ լուծարել ՀՀ ԶՈւ-ը. Գեղամ Մանուկյան
ՌԴ-ն դիմել է Թուրքիայի առողջապահության նախարարությանը՝ պահանջելով տվյալներ զանգվածային թունավորման մասին
ՆԳՆ–ն՝ Արաքս գյուղում տեղի ունեցած ողբերգական դեպքի մասին․ կա ձերբակալված
Մանրամասներ՝ Արաքս գյուղում տեղի ունեցած սպանությունից․ ով է կրակոցներ արձակողը
Փողոցով անցնող մեքենայից գոռացել են՝ «խփի»․ մանրամասներ՝ Վալոդյա Գրիգորյանի սպանությունից․ «Հրապարակ»
Փաշինյանի ծնկի իջնելը պարտվողականության պաթոսն է․ Հովհաննես Իշխանյան (տեսանյութ)
Հրազենի գործադրմամբ սպանություն՝ Արմավիրում
Ով է Վալոդյա Գրիգորյանի որդին և ինչ հրապարակում է արել հայրիկի ողբերգական մшհից հետո
Արտակարգ դեպք՝ Սուրբ Հովհաննես մատուռի տարածքում
Նիկոլն ասում է՝ ինձ ձեռք մի՛ տվեք, վերարտադրվեմ, որ ձեր պահանջները կատարեմ. Արմեն Մանվելյան (տեսանյութ)

Լրացուցիչ նորություններ

...

Միրզոյանը և Բերբոքը մտքեր են փոխանակել առկա մարտահրավերների շուրջ

«ԴՕԿ կուսակցությունը մասնակցելու է համապետական առաջիկա ընտրություններին․ Վարդան Ղուկասյան

Փաշինյանի ծնկի իջնելը պարտվողականության պաթոսն է․ Հովհաննես Իշխանյան (տեսանյութ)

Նիկոլն ասում է՝ ինձ ձեռք մի՛ տվեք, վերարտադրվեմ, որ ձեր պահանջները կատարեմ. Արմեն Մանվելյան (տեսանյութ)

Իրանն ու Հայաստանը բնական դաշնակիցներ են. Իրանի դեսպանի պատասխանը՝ Euromedia24-ին (տեսանյութ)

44-օրյա պատերազմի զոհերի պաշտոնական թիվը չի համապատասխանում իրականությանը. Հայկ Նահապետյան (տեսանյութ)

«Եթե «Հայաստան» դաշինքը նման հայտարարություն չանի,կստացվի, որ աշխատել է իշխանությունների օգտին». Արմեն Բադալյան (տեսանյութ)

Հանգստացի՛ր, Վոլոդիմիր․ Լուկաշենկոն զգուշացրել է Զելենսկուն

Միայն ես պետք է հեռացնեմ Նիկոլ Փաշինյանին․ եկեք չասենք որ ժողովուրդը պետք է հեռացնի․ Աշոտյան

Դու, կինդ կամ որդիդ ի՞նչ գործ ունեիք Արցախում, եթե դա մեր տարածքը չէր. Սեյրան Օհանյան

«Դե մնայիք, կռվեիք, չգայիք, չտայիք» խոսույթին ես լուրջ չեմ վերաբերվում. Սամվել Շահրամանյան

Փառք նահատակներին և կեցցե՛ Հայաստանի Հանրապետությունը. Փաշինյան

Հանրապետականը Անկախ Հայաստանի սիմվոլ է, իսկ նիկոլիզմը՝ ադրբեջանացման․ Շարմազանով

Միայն շանտաժի միջոցով իշխանությունը կարող է վերընտրվել և փոխել Սահմանադրությունը. Ավետիք Չալաբյան (տեսանյութ)

Կա կասկած՝ քաղաքական բաղադրիչ ունեցող սպանություն էր Փարքարում․ՔՊ-ն էլ դա չի մերժում․Խաչատրյան (տեսանյութ)

Այդ հանցանքը շաբաթներով ծրագրավորված էր․ Դավիթ Սարգսյան (տեսանյութ)

ՔՊ-ն դառնում է ՔՊСС, Փաշինյանը գնում է Ալթայ ու Շանհայ. Հայաստանը անդունդի եզրին է. Տիգրան Խզմալյան (տեսանյութ)

Սուրեն Թովմասյանը հարցաքննվել է. առևանգման ու ծեծի գործով մեղադրյալներ դեռ չկան

Ռիսկն այն կլինի, որ «խաղաղության խաչմերուկի» մի մասը իրագործվի, իսկ մյուս մասը՝ ո՛չ. Սոբհանի

Տղե՛րք, մի՛ հարամեք ձեր իսկ մատուցած մատաղը․ Աշոտյանը դիմեց «Հայաստան» դաշինքին (տեսանյութ)