Euromedia24 on Play Store Euromedia24 on App Sore
BNB

$684.11

BTC

$108537

ADA

$0.751727

ETH

$2700.52

SOL

$172.09

30 °

Yerevan

29 °

Moscow

39 °

Dubai

23 °

London

28 °

Beijing

17 °

Brussels

19 °

Rome

31 °

Madrid

BNB

$684.11

BTC

$108537

ADA

$0.751727

ETH

$2700.52

SOL

$172.09

30 °

Yerevan

29 °

Moscow

39 °

Dubai

23 °

London

28 °

Beijing

17 °

Brussels

19 °

Rome

31 °

Madrid

«Շուշին հանդիսանում է հայ ժողովրդի քաղաքակրթական ժառանգության անբաժանելի մասը»


ՀՀ ԳԱԱ Պատմության իստիտուտի Արցախի պատմամշակութային ժառանգության և արդի քաղաքական զարգացումների գիտական խմբի և Հայկական լեռնաշխարհի մշակութային ժառանգության օմբուդսմենի գրասենյակի համատեղ հայտարարություն են տարածել.

«Շուշին, որպես Արցախի և ընդհանրապես Հարավային Կովկասի կարևորագույն պատմամշակութային և քաղաքակրթական կենտրոններից մեկը, բնակեցված է եղել դեռևս հնագույն ժամանակներից։ Իր պատմության ընթացքում Շուշին դարձավ հայ ժողովրդի ազգային, հոգևոր և մշակութային ինքնության կերտման առանցքային կենտրոններից մեկը։ Քաղաքի աշխարհագրական դիրքը՝ բարձունքի վրա, նպաստեց ոչ միայն նրա ռազմական կարևորության, այլև՝ մշակութային և կրթական կենտրոն դառնալուն։

Շուշիի դերը և նշանակությունը

• Բերդաքաղաքը, որպես Հայոց պետականության և հայ ժողովրդի անվտանգային համակարգի կարևոր բաղադրիչ։

Դեռևս վաղ միջնադարից Շուշին կարևոր դերակատարություն է ունեցել Մեծ Հայքի տարածքում հայակական պետական միավորների անվտանգության պահպանման, իսկ ուշ միջնադրարում՝ հայ ժողովրդի ազգային -ազատագրական պաքարի կազմակերպման գործում:

• Մշակութային կենտրոն. 19-րդ դարի վերջից Շուշին դարձավ Հարավային Կովկասի խոշորագույն մշակութային կենտրոններից մեկը։ Այստեղ գործել են թատրոններ, տպարաններ, հրատարակվել են թերթեր և գրքեր, ձևավորվել է հայկական մշակույթի ինքնատիպ հոսք, որը միավորում էր ժողովրդական և դասական արվեստը։

• Կրթության կենտրոն. քաղաքում հիմնադրվել են բազմաթիվ հայկական դպրոցներ, գիմնազիաներ, ուսումնական հաստատություններ, որոնք նպաստել են հայ մտավորականության ձևավորմանը։

• Հոգևոր կենտրոն. Սուրբ Ամենափրկիչ Ղազանչեցոց տաճարը դարձել է Արցախի և ամբողջ Կովկասի հայկական համայնքի հոգևոր խորհրդանիշներից մեկը։ Բացի այդ, Շուշիում գործել են բազմաթիվ եկեղեցիներ, որոնք արժեքավոր մշակութային հուշարձաններ են։

• Քաղաքական և հասարակական կենտրոն. Շուշին նաև եղել է հայկական քաղաքական և հասարակական կյանքի կիզակետ՝ նոր հասարակական միտումների և ազգային շարժումների ձևավորման վայր։

• Տնտեսական զարգացում. 19-րդ դարում Շուշին հայտնի էր զարգացած արհեստագործությամբ, առևտրով և արդյունաբերությամբ՝ իր շուկաներով և ձեռնարկություններով կարևոր տեղ զբաղեցնելով տարածաշրջանում։

Շուշին Արցախում և Կովկասում հայ ինքնության, կրթության և մշակույթի խորհրդանիշն էր և ունեցել է համամարդկային նշանակություն՝ հանդիսանալով համաշխարհային մշակույթի և քաղաքակրթության կարևոր բաղադրիչ։

Ադրբեջանի կողմից Շուշիի հայկական մշակութային ժառանգության համակարգված ոչնչացում և յուրացում

Արցախյան հակամարտության սրման և հատկապես 2020 թվականի պատերազմից հետո։ Ադրբեջանի իշխանությունները որդեգրել են Շուշիի հայկական պատմամշակութային ժառանգության համակարգված ոչնչացման և յուրացման քաղաքականություն, որը ներառում է հետևյալ ուղղությունները.

• Ֆիզիկական ոչնչացում և վնասում. Շուշիի հայկական եկեղեցիները և հուշարձանները ենթարկվել են վնասման և ավերման։ Մասնավորապես՝ 2020 թվականի հոկտեմբերին հրթիռակոծվել է Սուրբ Ամենափրկիչ եկեղեցին՝ պատճառելով ծանր վնասներ դրա ճարտարապետական ամբողջականությանը։

• Մշակութային յուրացում. հայկական ժառանգությունը ներկայացվում է որպես «աղվանական» կամ «ադրբեջանական քրիստոնեական» մշակույթ՝ նպատակ ունենալով ջնջել հայկական ինքնության հետքերը։ Այս գործընթացը հաճախ իրականացվում է եկեղեցիների վերանորոգման անվան տակ՝ հայկական դիմագիծը փոխարինելով «ադրբեջանական» տարրերով։

• Պատմության ռևիզիա. Շուշիի հայկական պատմությունը խեղաթյուրվում է, հայկական տեղանունները ադրբեջանացվում են, և հայկական մշակույթի վերաբերյալ տեղեկատվությունը վերացվում է պաշտոնական աղբյուրներից։

• Քաղաքային միջավայրի ձևափոխում. ավերվում են հայկական ոճի կառույցները՝ փոխարինվելով ադրբեջանական կամ իսլամական ճարտարապետական տարրերով՝ նպատակ ունենալով վերափոխել քաղաքի պատմական դիմագիծը։

• Միջազգային հանրության մոլորեցում և քարոզչություն. Շուշին միջազգային հարթակներում ներկայացվում է որպես «ադրբեջանական մշակույթի մայրաքաղաք», կազմակերպվում են միջոցառումներ և փառատոններ՝ շրջանցելով քաղաքի հայկական ինքնության մասին հիշատակումը։

Վերը նշված գործողությունները լիովին համապատասխանում են մշակութային ցեղասպանության սահմանումներին և միջազգային իրավունքի լուրջ խախտում են՝ հակասելով մասնավորապես 1954 թվականի «Մշակութային արժեքների պաշտպանության մասին» Հաագայի կոնվենցիային և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի մի շարք որոշումներին։

Այսպիսով՝ Շուշին հանդիսանում է հայ ժողովրդի քաղաքակրթական ժառանգության անբաժանելի մասը, որի դերը համամարդկային մշակույթի զարգացման մեջ չի կարելի թերագնահատել։ Ադրբեջանի կողմից իրականացվող համակարգված ոչնչացման և յուրացման գործողությունները վտանգում են ոչ միայն հայկական, այլև՝ ամբողջ մարդկության մշակութային ժառանգությունը։

ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի Արցախի պատմամշակութային ժառանգության և արդի քաղաքական զարգացումների գիտական խումբը և Հայկական լեռնաշխարհի մշակութային ժառանգության օմբուդսմենի գրասենյակը կոչ են անում միջազգային հանրությանը.

• Ակտիվ միջամտել Շուշիի հայկական մշակութային ժառանգության պահպանման, փաստագրման և վերականգնման ուղղությամբ,

• Ադրբեջանից պահանջել դադարեցնել ինչպես՝ Շուշիում, այնպես էլ՝

ողջ Արցախի տարածքում մշակութային ցեղասպամնական քաղաքականությունը,

• Սահմանել Ադրբեջանի նկատմամբ համապատասխան իրավական և քաղաքական պատասխանատվություն՝ միջազգային իրավունքին համահունչ»։

Լրահոս

Կապահովվեն առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների իրավունքները
Ռուսական օդաչուները տեսել են ՆԼՕ Շերեմետևոյի օդանավակայանի մոտ
Արմեն Գրիգորյանն ու ԱՄՆ Պետքարտուղարի փոխտեղակալը քննարկել են տարածաշրջանային անվտանգային իրավիճակ
Միրզոյանն ու ԱՄՆ պետքարտուղարի փոխտեղակալը քննարկել են ռազմավարական գործընկերության օրակարգի հարցեր
Թանգարանային առարկաների կամ հավաքածուների շարժի նկատմամբ կապահովվի պետական վերահսկողություն
Արթուր Այվազյանը նշանակվել է ՔԿ Երևանի քննչական վարչության ծանր հանցագործությունների քննության բաժնի պետ
Գիտնականները զգուշացրել են՝ Երկիրը կարող է սառել և շեղվել ուղեծրից անցնող աստղի պատճառով
Շվեդիան նախապատրաստվում է Ռուսաստանի դեմ պատերազմի․ Ստոկհոլմում ՌԴ դեսպան
Վերջին շրջանում ո՞ր հիվանդություններն են դարձել մահվան պատճառ
Լավրովը հայտարարել է «Ռուսաստան-Հնդկաստան-Չինաստան» ձևաչափի վերածնման անհրաժեշտության մասին
Էրդողանը Իրանին կոչ է արել աջակցել Զանգեզուրի միջանցքի բացմանը
Հայտնի են Հարավային Կորեայում կործանված ինքնաթիռի վթարի մանրամասները
Թանկարժեք բաժանում. ինչպես Իլոն Մասկը կորցրեց $17,3 միլիարդ
Լավրովը մեղադրել է Արևմուտքին
ԱՄՆ-ը արդիականացված միջուկային ռումբ կարտադրի
Գերմանական տանկերը պատերազմի դաշտում հիմնականում այրվում են, ոչ թե քշվում․ Լավրով
Թուրքիայի համար Մեծ Բրիտանիան առաջնահերթ շուկաներից մեկն է ֆինանսական ներդրումների առումով
2016-ից մինչև այսօր Թուրքիայից Սիրիա է վերադարձել 1 մլն 126.000 մարդ
Axios. Կատարը, ԱՄԷ-ն, Սաուդյան Արաբիան դեմ են Իրանի թիրախներին հարվածներին
Իրանը չի բացառում միջուկային օբյեկտներ ԱՄՆ տեսուչների մուտք գործելու հնարավորությունը

Լրացուցիչ նորություններ

...

Արմեն Գրիգորյանն ու ԱՄՆ Պետքարտուղարի փոխտեղակալը քննարկել են տարածաշրջանային անվտանգային իրավիճակ

Միրզոյանն ու ԱՄՆ պետքարտուղարի փոխտեղակալը քննարկել են ռազմավարական գործընկերության օրակարգի հարցեր

Վերջին շրջանում ո՞ր հիվանդություններն են դարձել մահվան պատճառ

ՀՀ–ում շատ մեծ ծավալների է հասնում երեխաների նկատմամբ բռնությունը․ ՄԻՊ

Երեխան ծնողի սեփականությունը չէ․ Փաշինյան

Աննա Վարդապետյանի եղբայրն ազատվել է աշխատանքից. ի՞նչ է հայտարարագրել ԱԺ փոխնախագահ Ռուբեն Ռուբինյանը

Փաշինյանը՝ համալիրում հարսանիքի մասին․ «Ինչքա՞ն կարելի ա էսքան կեղծ լինել»

Դա հերթական սադրանքն էր հանցախմբի պարագլխի կողմից. Ասպրամ Կրպեյան

Ուսումնական հաստատությունների արդյունավետության խնդիր ունենք․ ԿԳՄՍ նախարար

Եթե խաղաղության պայմանագիրը կնքվի, ես վստահ եմ, որ չեն կրակի. ՔՊ-ական Արմեն Խաչատրյան

Մարատ Սևոյանը նշանակվել է Նոր Նորքի թաղապետ

ՈՒՂԻՂ. Տիգրան Աբրահամյանը` Սյունիքում կրակոցների մասին

ՈՒՂԻՂ. Կառավարության նիստ

ՈՒՂԻՂ. Ազգային ժողովի նիստ

Վահան Կոստանյանն ու Իրանի ԱԳ նախկին նախարարն անդրադարձել են ՀՀ-ԻԻՀ հարաբերություններին

Քննարկվել են Հայաստան-Վրաստան հարաբերություններին, ինչպես նաև տարածաշրջանային օրակարգին առնչվող հարցեր

Մենք պարտավոր ենք վերականգնել Սարդարապատի ոգին՝ մեր խոսքով, գործով ու պայքարով․ Իշխան Սաղաթելյան

Ալիևը օկուպացված Բերձորում առիթը բաց չի թողել՝ խոսելու ՀՀ նկատմամբ տարածքային նկրտումների մասին

Հայաստանի ամբողջ գործունեությունը թելադրվում է Թուրքիայից ու Ադրբեջանից. Արամ Մանուկյան (տեսանյութ)

Սարդարապատի հուշահամալիրը Նիկոլն ու իր պապե՞րն էին սարքել, թե՞ ՔՊ-ն․ Շարմազանով (տեսանյութ)