Euromedia24 on Play Store Euromedia24 on App Sore
BNB

$870.47

BTC

$113082

ADA

$0.868816

ETH

$4608.63

SOL

$213.76

31 °

Yerevan

20 °

Moscow

45 °

Dubai

20 °

London

26 °

Beijing

23 °

Brussels

16 °

Rome

23 °

Madrid

BNB

$870.47

BTC

$113082

ADA

$0.868816

ETH

$4608.63

SOL

$213.76

31 °

Yerevan

20 °

Moscow

45 °

Dubai

20 °

London

26 °

Beijing

23 °

Brussels

16 °

Rome

23 °

Madrid

«Շուշին հանդիսանում է հայ ժողովրդի քաղաքակրթական ժառանգության անբաժանելի մասը»


ՀՀ ԳԱԱ Պատմության իստիտուտի Արցախի պատմամշակութային ժառանգության և արդի քաղաքական զարգացումների գիտական խմբի և Հայկական լեռնաշխարհի մշակութային ժառանգության օմբուդսմենի գրասենյակի համատեղ հայտարարություն են տարածել.

«Շուշին, որպես Արցախի և ընդհանրապես Հարավային Կովկասի կարևորագույն պատմամշակութային և քաղաքակրթական կենտրոններից մեկը, բնակեցված է եղել դեռևս հնագույն ժամանակներից։ Իր պատմության ընթացքում Շուշին դարձավ հայ ժողովրդի ազգային, հոգևոր և մշակութային ինքնության կերտման առանցքային կենտրոններից մեկը։ Քաղաքի աշխարհագրական դիրքը՝ բարձունքի վրա, նպաստեց ոչ միայն նրա ռազմական կարևորության, այլև՝ մշակութային և կրթական կենտրոն դառնալուն։

Շուշիի դերը և նշանակությունը

• Բերդաքաղաքը, որպես Հայոց պետականության և հայ ժողովրդի անվտանգային համակարգի կարևոր բաղադրիչ։

Դեռևս վաղ միջնադարից Շուշին կարևոր դերակատարություն է ունեցել Մեծ Հայքի տարածքում հայակական պետական միավորների անվտանգության պահպանման, իսկ ուշ միջնադրարում՝ հայ ժողովրդի ազգային -ազատագրական պաքարի կազմակերպման գործում:

• Մշակութային կենտրոն. 19-րդ դարի վերջից Շուշին դարձավ Հարավային Կովկասի խոշորագույն մշակութային կենտրոններից մեկը։ Այստեղ գործել են թատրոններ, տպարաններ, հրատարակվել են թերթեր և գրքեր, ձևավորվել է հայկական մշակույթի ինքնատիպ հոսք, որը միավորում էր ժողովրդական և դասական արվեստը։

• Կրթության կենտրոն. քաղաքում հիմնադրվել են բազմաթիվ հայկական դպրոցներ, գիմնազիաներ, ուսումնական հաստատություններ, որոնք նպաստել են հայ մտավորականության ձևավորմանը։

• Հոգևոր կենտրոն. Սուրբ Ամենափրկիչ Ղազանչեցոց տաճարը դարձել է Արցախի և ամբողջ Կովկասի հայկական համայնքի հոգևոր խորհրդանիշներից մեկը։ Բացի այդ, Շուշիում գործել են բազմաթիվ եկեղեցիներ, որոնք արժեքավոր մշակութային հուշարձաններ են։

• Քաղաքական և հասարակական կենտրոն. Շուշին նաև եղել է հայկական քաղաքական և հասարակական կյանքի կիզակետ՝ նոր հասարակական միտումների և ազգային շարժումների ձևավորման վայր։

• Տնտեսական զարգացում. 19-րդ դարում Շուշին հայտնի էր զարգացած արհեստագործությամբ, առևտրով և արդյունաբերությամբ՝ իր շուկաներով և ձեռնարկություններով կարևոր տեղ զբաղեցնելով տարածաշրջանում։

Շուշին Արցախում և Կովկասում հայ ինքնության, կրթության և մշակույթի խորհրդանիշն էր և ունեցել է համամարդկային նշանակություն՝ հանդիսանալով համաշխարհային մշակույթի և քաղաքակրթության կարևոր բաղադրիչ։

Ադրբեջանի կողմից Շուշիի հայկական մշակութային ժառանգության համակարգված ոչնչացում և յուրացում

Արցախյան հակամարտության սրման և հատկապես 2020 թվականի պատերազմից հետո։ Ադրբեջանի իշխանությունները որդեգրել են Շուշիի հայկական պատմամշակութային ժառանգության համակարգված ոչնչացման և յուրացման քաղաքականություն, որը ներառում է հետևյալ ուղղությունները.

• Ֆիզիկական ոչնչացում և վնասում. Շուշիի հայկական եկեղեցիները և հուշարձանները ենթարկվել են վնասման և ավերման։ Մասնավորապես՝ 2020 թվականի հոկտեմբերին հրթիռակոծվել է Սուրբ Ամենափրկիչ եկեղեցին՝ պատճառելով ծանր վնասներ դրա ճարտարապետական ամբողջականությանը։

• Մշակութային յուրացում. հայկական ժառանգությունը ներկայացվում է որպես «աղվանական» կամ «ադրբեջանական քրիստոնեական» մշակույթ՝ նպատակ ունենալով ջնջել հայկական ինքնության հետքերը։ Այս գործընթացը հաճախ իրականացվում է եկեղեցիների վերանորոգման անվան տակ՝ հայկական դիմագիծը փոխարինելով «ադրբեջանական» տարրերով։

• Պատմության ռևիզիա. Շուշիի հայկական պատմությունը խեղաթյուրվում է, հայկական տեղանունները ադրբեջանացվում են, և հայկական մշակույթի վերաբերյալ տեղեկատվությունը վերացվում է պաշտոնական աղբյուրներից։

• Քաղաքային միջավայրի ձևափոխում. ավերվում են հայկական ոճի կառույցները՝ փոխարինվելով ադրբեջանական կամ իսլամական ճարտարապետական տարրերով՝ նպատակ ունենալով վերափոխել քաղաքի պատմական դիմագիծը։

• Միջազգային հանրության մոլորեցում և քարոզչություն. Շուշին միջազգային հարթակներում ներկայացվում է որպես «ադրբեջանական մշակույթի մայրաքաղաք», կազմակերպվում են միջոցառումներ և փառատոններ՝ շրջանցելով քաղաքի հայկական ինքնության մասին հիշատակումը։

Վերը նշված գործողությունները լիովին համապատասխանում են մշակութային ցեղասպանության սահմանումներին և միջազգային իրավունքի լուրջ խախտում են՝ հակասելով մասնավորապես 1954 թվականի «Մշակութային արժեքների պաշտպանության մասին» Հաագայի կոնվենցիային և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի մի շարք որոշումներին։

Այսպիսով՝ Շուշին հանդիսանում է հայ ժողովրդի քաղաքակրթական ժառանգության անբաժանելի մասը, որի դերը համամարդկային մշակույթի զարգացման մեջ չի կարելի թերագնահատել։ Ադրբեջանի կողմից իրականացվող համակարգված ոչնչացման և յուրացման գործողությունները վտանգում են ոչ միայն հայկական, այլև՝ ամբողջ մարդկության մշակութային ժառանգությունը։

ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի Արցախի պատմամշակութային ժառանգության և արդի քաղաքական զարգացումների գիտական խումբը և Հայկական լեռնաշխարհի մշակութային ժառանգության օմբուդսմենի գրասենյակը կոչ են անում միջազգային հանրությանը.

• Ակտիվ միջամտել Շուշիի հայկական մշակութային ժառանգության պահպանման, փաստագրման և վերականգնման ուղղությամբ,

• Ադրբեջանից պահանջել դադարեցնել ինչպես՝ Շուշիում, այնպես էլ՝

ողջ Արցախի տարածքում մշակութային ցեղասպամնական քաղաքականությունը,

• Սահմանել Ադրբեջանի նկատմամբ համապատասխան իրավական և քաղաքական պատասխանատվություն՝ միջազգային իրավունքին համահունչ»։

Լրահոս

Ռուսների հարվածները գնալով ավելի կոպիտ են դառնում, Պուտինը փորձարկում է աշխարհը. Զելենսկի
Հատիս և Զովաշեն բնակավայրերում փորձարկվելու են էլեկտրական շչակներ
Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիկ նվագախումբը 100-ամյակը նշել է Պերսեպոլիսում ունեցած ելույթով
«Հյուսիսային հոսք»-ը պшյթեցնելուց կարճ ժամանակ առաջ Բալթիկայում ՆԱՏՕ-ի զորավարժություններ էին ընթանում․ Պատրուշև
Գազ չի լինի` հարյուրավոր հասցեներում
Անգլիական «Լիդս»-ի առաջարկը Սպերցյանին․ ի՞նչ է կատարվել տրանսֆերային պատուհանի վերջին ժամերին
Ճապոնիայի վարչապետը մտադիր է հրաժարական տալ. ԶԼՄ
Վարչապետը շնորհավորական ուղերձ է հղել Բրազիլի նախագահին
ԱՄՆ 250 օրենսդիրներից բաղկացած պատվիրակությունը այցով կմեկնի Իսրայել
Օդի աղտոտվածությունը՝ գլոբալ մարտահրավեր
Եվրամիությունը քայքայվում է, այն կմնա պատմության մեջ, առաջիկա բյուջեն կլինի վերջինը․ Օրբան
«Լունապարկ»-ից 32-ամյա տղամարդը ծայրահեղ ծանր վիճակում տեղափոխվել է հիվանդանոց. Shamshyan.com
Լույսը վառի´ր. Լավ է ասել ո´չ, քան այո (տեսանյութ)
Հաստատվել է Հայաստան – Իռլանդիա հանդիպումը սպասարկող մրցավարական անձնակազմը
Եվրոպական խորհրդի նախագահը կոչ է արել լրացուցիչ պատժամիջոցներ կիրառել Ռուսաստանի դեմ
Վիզայի տրամադրումից հետո վիզայի հետ կապված ստուգումները չեն դադարում. ԱՄՆ դեսպանատուն
Իրանի մշակույթի նախարարը բարձր է գնահատել ՀՀ-ի հետ մշակութային կապերի ամրապնդմանը միտված քայլերը
Մեծ Բրիտանիայում քննարկվում է միգրանտներին ժամանակավորապես զորանոցներում տեղավորելու հնարավորությունը
«Երեկ նոր ընկեր ձեռք բերեցի»․ Ռոնալդուի հուզիչ հրապարակումը
Իսրայելը սպառնացել է Պաղեստինը ճանաչելու մտադրություն ունեցող երկրներին

Լրացուցիչ նորություններ

...

Վլադիմիր Պուտինը շնորհավորել է Ռուսաստանի հայերի միությանը՝ 25-ամյակի կապակցությամբ

«Կարոտել էի Երեւանը». Փաշինյանը կադրեր է հրապարակել զբոսանքից

Փաշինյանն ուղերձ է հղել

Կրեմլի պետական պալատում ընթանում է Ռուսաստանի հայերի միության 8-րդ համագումարը

Գերմանիայի դեսպանի կողմից աջակցվող խումբը հարձակվել է «Վրացական երազանքի» շտաբի վրա․ Պապուաշվիլի

Հայաստանում առաջիկա օրերին նախատեսվում է Ռուբեն Ռուբինյանի և Սերդար Քըլըչի հանդիպումը․ ԱԳՆ խոսնակ

Ճապոնիայի վարչապետ Շիգերու Իշիբան որոշել է հրաժարական տալ․ NHK

«Հեծանվային լուսաբացը Երևանում»․ Նիկոլ Փաշինյան (տեսանյութ)

Պարո՛ն Փաշինյան, Թրամփին կարող էիր ասել՝ մինչև գերիները չվերադառնան, փաստաթուղթը չեմ ստորագրելու. Արտակ Բեգլարյան (տեսանյութ)

Պաշտոնի բարձրացում՝ կոռուպցիոն բացահայտման ֆոնին (տեսանյութ)

Քրեական վարույթ՝ ֆեյսբուքյան գրառումից․ 1 հոդված՝ բազմաթիվ դեպքեր (տեսանյութ)

Փաշինյանն ուզում է Երեւանի փողոցներում արգելե՞լ ծխելն ու վերացնել աղբամանները

Նիկոլիստներ նոյեմբերի 9-ի կապիտուլյացիան ձեր Նիկոլն է ստորագրել, հերիք է մեր վրա մուննաթ գաք. Շարմազանով

Դեսպան Մկրտչյանը Հերակլիոնի քաղաքապետին է ներկայացրել տարածաշրջանային զարգացումները

Վա՜խ, ինչ մեղկ են, ոստիկանները բերման ենթարկեցին, իրենք էլ հայրենիքը մոռացան ու գնացին տուն (տեսանյութ)

Բաքվի դատարանում հրապարակվել են 15 գերիների բոլոր «ցուցմունքները»

Իրենց բերած խաղաղության կենդանի օրինակն Արցախում է, այնտեղ հիմա շատ խաղաղ է՝ առանց հայերի․Պողոսյան (տեսանյութ)

Գրիգորյանի և Մուստաֆաևի ղեկավարությամբ կայացել են պատվիրակությունների փոխադարձ այցելություններ ՀՀ և Ադրբեջանի տարածք․ ԱԳՆ

Հայաստանի քաղաքական դաշտի պասիվությունն ու սպասումները (տեսանյութ)

Արուսյակ Ջուլհակյանը նշանակվել է մրցութային խորհրդի անդամ