Euromedia24 on Play Store Euromedia24 on App Sore
BNB

$827.54

BTC

$118640

ADA

$0.790729

ETH

$3790.06

SOL

$183.89

25 °

Yerevan

22 °

Moscow

40 °

Dubai

15 °

London

27 °

Beijing

14 °

Brussels

24 °

Rome

16 °

Madrid

BNB

$827.54

BTC

$118640

ADA

$0.790729

ETH

$3790.06

SOL

$183.89

25 °

Yerevan

22 °

Moscow

40 °

Dubai

15 °

London

27 °

Beijing

14 °

Brussels

24 °

Rome

16 °

Madrid

Հայաստանի տնտեսական ազատության ինդեքս - 2025. առաջընթացի փոխարեն՝ դիրքերի կորուստ. «Լույս» հիմնադրամ

«ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամը վերլուծել է «Հերիթեյջ» հիմնադրամի կողմից հրապարակված «Տնտեսական ազատության ինդեքս-2025» ամենամյա զեկույցը։ 

2025 թվականին ՀՀ տնտեսական ազատության ինդեքսը կազմել է 65.4 միավոր՝ նախորդ տարվա ցուցանիշից 0.5 միավորով ավելի, սակայն 6.5 միավորով պակաս, քան 2021 թվականի ցուցանիշը։ Երեք տարի անընդմեջ նվազումից հետո 2025-ին Հայաստանի տնտեսական ազատության ինդեքսն աճ է գրանցել, սակայն այդ աճն ավելի քան կրկնակի դանդաղ է համաշխարհային միջին աճից։

Հայաստանը տնտեսական ազատությամբ աշխարհի 176 երկրների թվում 57-րդն է։ Վարկանիշային աղյուսակում Հայաստանի դիրքը վատթարացել է միանգամից 10 հորիզոնականով՝ չնայած այն բանին, որ գրանցվել է ինդեքսի աճ։ Պատճառն այն է, որ այդ աճը էապես զիջում է աշխարհի և բոլոր տարածաշրջանների բարելավման միջին տեմպերին։

«Եվրոպա» տարածաշրջանի վարկանիշային աղյուսակում Հայաստանը նահանջել է 4 հորիզոնականով և զբաղեցնում է 30-րդ տեղը։ Տարածաշրջանային վարկանիշային աղյուսակում Հայաստանի դիրքի նահանջն ամենամեծն է։

Հայաստանը 2022 թվականից ի վեր դասակարգվում է որպես տնտեսապես «չափավոր ազատ» երկիր։ Մինչ այդ՝ 2020 և 2021 թվականներին, Հայաստանն ընդգրկված է եղել տնտեսապես «հիմնականում ազատ» երկրների խմբում: Մեր երկիրը տնտեսապես «հիմնականում ազատ» է համարվել նաև 2017 թվականին։

2025-ի զեկույցում նշված է, որ «Հայաստանում տնտեսական ազատության հիմքերը ամուր չեն պահպանվում անկախ դատական համակարգի կողմից, իսկ կոռուպցիան նվազեցնում է տնտեսական զարգացման հնարավորությունները»։

Տնտեսական ազատության ինդեքսի 12 ենթաինդեքսներից 5-ի գծով Հայաստանը «հիմնականում ազատ» է, 1-ի գծով՝ «չափավոր ազատ», 2-ի գծով՝ «հիմնականում ոչ ազատ», ևս 2-ի գծով՝ «ճնշված»։ Հայաստանի երկու ենթաինդեքսները՝ «Սեփականության իրավունքի պաշտպանությունը» և «Արդարադատության արդյունավետությունը» ավելի ցածր են, քան դրանց համաշխարհային միջին մակարդակը։ Ի դեպ, նախորդ տարվա համեմատ այս երկու ենթաինդեքսներն էլ նվազել են։

Ենթաինդեքսների 4 խմբերից ամենաանբարենպաստը շարունակում է մնալ «Օրենքի գերակայություն» խմբի վիճակը։ Հայաստանն այս տարի խմբի երեք ենթաինդեքսներից արդեն երկուսի գծով է համարվում տնտեսապես «ճնշված»։ 2024-ին Հայաստանը միայն մեկ ենթաինդեքսի գծով էր համարվում «ճնշված»։ 2025-ի զեկույցում նույնպես նշված է, որ «Հայաստանում օրենքի ընդհանուր գերակայությունը թույլ է»։

«Շուկայի բացություն» խմբի բոլոր երեք ենթաինդեքսների գծով զգալի նվազում է արձանագրվել։ Ընդ որում, խմբի երկու ենթաինդեքսները նվազելով հասել են երկրների տվյալ խմբի նվազագույն շեմային արժեքին։ Ի դեպ, վերջին մեկ տարվա ընթացքում «Ֆինանսական ազատություն» ենթաինդեքսը նվազել է միանգամից 10 միավորով, ինչի արդյունքում Հայաստանը դրա գծով «հիմնականում ազատ» երկրների խմբից նահանջել է «չափավոր ազատ» երկրների խումբ։

2024-ի համեմատ զգալի բարելավում է արձանագրվել «Հարկաբյուջետային կայունություն» և «Պետական ծախսեր» ենթաինդեքսների գծով՝ պայմանավորված այն հանգամանքով, որ նվազել են պետական բյուջեի պակասուրդ/ՀՆԱ հարաբերակցության վերջին երեք տարիների միջին արժեքը և պետական պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցությունը։ Նկատի ունենալով, որ համաձայն պաշտոնական տեղեկատվության՝ այս և առնվազն հետագա երկու տարիներին նախատեսված է նշված ցուցանիշների զգալի աճ, կարելի է ակնկալել, որ առաջիկա տարիներին այս ենթաինդեքսները նվազելու են։

ԵԱՏՄ անդամ երկրների թվում Հայաստանն այս տարի ևս առաջատար է, սակայն 2-րդ տեղը զբաղեցնող Ղազախստանի ինդեքսի հետ տարբերությունը տարեցտարի կրճատվում է։

Այս տարի ևս Հայաստանը տնտեսական ազատության ինդեքսով հարևան չորս երկրներից զիջում է միայն Վրաստանին։ Հայաստանի վարկանիշային դիրքի նահանջը բոլոր հարևաններից ավելի մեծ է։

Վերլուծությունն ամբողջությամբ հասանելի է հետևյալ հղումով։

Լրահոս

«Ժողովուրդ». «Ինչքան Կաթողիկոսը ձգի իր հեռանալը, այդքան մեզ օգուտ». Փաշինյանը չի հրաժարվել Վեհարան մտնելու իր ծրագրից
Իրանի մեսիջը Փաշինյանին և թուրքադրբեջանական տանդեմին. միջանցք չի լինելու. «Փաստ»
«Ժողովուրդ». Հովիկ Աղազարյանի կաշառքի գործը կուղարկվի դատարան
Ի՞նչ այլընտրանքային ճանապարհային քարտեզ են պատրաստում. «Փաստ»
Քաղաքական աստառով գործողություններ, որոնք բացասաբար են ազդելու Հայաստանի վրա. «Փաստ»
Ծառուկյանը գրազ է առաջարկել Տոպուրիային
Կարևոր
Բաքվում շարունակվել է Արցախի ռազմաքաղաքական նախկին ղեկավարների գործով շինծու դատավարությունները
Վրաց-ռուսական սահմանին ժամանակավոր կացարան կկառուցվի միգրանտների համար
Անկարան և Լոնդոնը նոր արշավ են նախաձեռնել հայկական ԱԷԿ-ի դեմ․ Վահե Դավթյան
Ինչո՞ւ փլուզվեց «32 ատամը». Գարիկ Պապոյանը մանրամասնում է
49-ամյա Վոլոչկովան ցնցեց հետևորդներին՝ համարձակ լուսանկարով
Նիկոլ Քիդմանը և նրա 14-ամյա դուստրը միասին նկարահանվել են նոր գովազդում
Հուլիսի 29-ին կդադարեցվի հետևյալ հասցեների գազամատակարարումը
Սոֆիա Լորենի որդին նոր կյանք է սկսում՝ 20 տարով փոքր վրացուհու և նոր հավատքի հետ
«Նրանք երջանիկ են». Բրեդլի Քուպերը պատրաստվում է առաջարկ անել Ջիջի Հադիդին
«Ընտանիքը՝ նախ և առաջ». Նյուշան հանդիպել է իր երեխաներին
Կարևոր
Դատարանը բավարարել է դատախազության հայցը. Արա Աբրահամյանի ընկերությանը պատկանող գույքը կվերադարձվի Երևանին
Անթույլատրելի է «Իմ քայլը» հիմնադրամին համալսարանի հավատարմագրում տալը. Ատոմ Մխիթարյան (տեսանյութ)
Ջրափրկարարները քաղաքացիներին դուրս են բերել ափ
Պրոդյուսերը սպառնացել է Միգելին Zivert-ի քննադատության համար

Լրացուցիչ նորություններ

...

Վրաց-ռուսական սահմանին ժամանակավոր կացարան կկառուցվի միգրանտների համար

Հուլիսի 29-ին կդադարեցվի հետևյալ հասցեների գազամատակարարումը

Դատարանը բավարարել է դատախազության հայցը. Արա Աբրահամյանի ընկերությանը պատկանող գույքը կվերադարձվի Երևանին

Ջրափրկարարները քաղաքացիներին դուրս են բերել ափ

Ներկայացվել են կենսաչափական համակարգի ներդրման ուղղությամբ տարվող ընթացիկ աշխատանքները

Վիճաբանություն Երևանում․ հնչել է կրակոց, կասկածյալը գնդապետի որդի է

ՄԻՊ ներկայացուցիչներն արագ արձագանքման այց են իրականացրել ՀՀ ՊՆ Երևանի կայազորային հոսպիտալ

Սպանության փորձ կատարած երևանցին հայտնաբերվել ու ձերբակալվել է

10-12 օրում պետք է հրադադար կնքվի․ Թրամփ Հովիկ Աբրահամյանի խափանման միջոցը փոխվել է (տեսանյութ)

Հիմնանորոգվում է Կոշ-Վերին Սասունիկ-Լեռնարոտ ճանապարհը (Լուսանկարներ)

Կումայրիի համայնքային ոստիկաններն ինքնաձիգ և զինամթերք են հայտնաբերել

160 000 մարդ հանրային վայրերում, այս թվերի մեջ չեն կարող դեր ունեցած չլինել ՆԳՆ ոլորտի մեր բարեփոխումները. վարչապետ

Գուգարքի համայնքային ոստիկանները ապօրինի ծառահատման դեպք են բացահայտել

Աշտարակ համայնքին է վերադարձվել 4 հա մակերեսով «հատուկ պահպանվող տարածք»

«Արթիկ» ՔԿՀ ծառայողները Հայփոստով ուղարկված ծանրոցից հայտնաբերել են թաքցրած բջջային հեռախոսը

24 ժամ Գորիսի որոշ հասցեներում ջուր չի լինելու

Պեկինում արտակարգ դրություն է հայտարարվել. Քաթարը Պենտագոնին ինքնաթիռ է նվիրել՝ առանց որևէ պայմանի (տեսանյութ)

Գազամատակարարման պլանային դադարեցումներ՝ Երևանում, Կոտայքի, Լոռու և Սյունիքի մարզերում

GIS համակարգը երևանցիներին իրազեկ կպահի իրականացվող աշխատանքների մասին

Ծնողներն իրենց երեխաներին հանելու են Պուշկինի դպրոցից․ ՔՊ-ն ուզում է իր սրտի տնօրենին նշանակել