Euromedia24 on Play Store Euromedia24 on App Sore
BNB

$599.52

BTC

$82156

ADA

$0.701801

ETH

$1877.09

SOL

$125.86

9 °

Yerevan

0 °

Moscow

25 °

Dubai

6 °

London

-1 °

Beijing

2 °

Brussels

20 °

Rome

7 °

Madrid

BNB

$599.52

BTC

$82156

ADA

$0.701801

ETH

$1877.09

SOL

$125.86

9 °

Yerevan

0 °

Moscow

25 °

Dubai

6 °

London

-1 °

Beijing

2 °

Brussels

20 °

Rome

7 °

Madrid

ՀՀ պետական պարտքը 2024 թվականի 9 ամիսներին աճել է 5.5%-ով․ «Լույս» հիմնադրամ


«ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամը վերլուծել է 2024թ. առաջին ինն ամիսներին ՀՀ պետական բյուջեի կատարման հաշվետվությունը։ Այսպիսով՝2024թ. 9 ամիսների ճշտված պլանի համեմատ բյուջեի ընդհանուր և հարկային եկամուտները թերակատարվել են՝ համապատասխանաբար 6.4 և 7.8 տոկոսով։ Ավելին, նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ դրանց աճն էականորեն դանդաղել է։ Այս երևույթի վտանգավորությունը, թերևս, կառավարությունը նույնպես գիտակցում է, և, ամենայն հավանականությամբ, նաև այդ է պատճառը, որ դեռևս անցյալ տարվանից զգալիորեն խստացվում է հարկային դաշտը։

Մասնավորապես, էապես նեղացվել է միկրոձեռնարկատիրության և շրջանառության հարկով հարկման համակարգերում ընդգրկվելու առումով թույլատրվող գործունեության տեսակների շրջանակը՝ գործունեության մի շարք տեսակներ «տեղափոխվել են» հարկման ընդհանուր համակարգ, ինչն անխուսափելիորեն լուրջ խնդիրներ է հարուցելու փոքր և միջին ձեռնարկատիրության համար:

2024թ. 9 ամիսներին թերակատարվել են պետական բյուջեի՝ թե՛ ընթացիկ և թե՛ կապիտալ ծախսերը։ Ընդ որում, կապիտալ ծախսերի թերակատարման տոկոսը 3.2 անգամ գերազանցում է ընթացիկ ծախսերի թերակատարման տոկոսին։ Այս հանգամանքը բավական մտահոգիչ է, քանզի նշանակում է, որ կառավարությունը, բացի այն, որ չի կարողացել ապահովել բյուջեով պլանավորված ծախսերի կատարումը և դրանով իսկ՝ պետական ապարատի արդյունավետ գործունեությունը, այլ նաև թերացել է տնտեսական աճի պոտենցիալի ավելացմանը նպաստելու առումով, ինչը հետագայում չի կարող բացասաբար չանդրադառնալ տնտեսության զարգացման վրա։

Ինչպես և նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածում, այս տարվա ինն ամիսներին նույնպես թերակատարում է արձանագրվել պետական բյուջեի կատարման հաշվետվությունում ներկայացված բոլոր մարմինների պատասխանատվությամբ իրականացվող ծրագրերի գծով։ Ի դեպ, պետական որոշ մարմինների (օրինակ՝ քաղաքաշինության կոմիտեի, բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարության, շրջակա միջավայրի նախարարության և այլն) պատասխանատվությամբ իրականացվող ծրագրերի գծով թերակատարումը չափազանց մեծ է (մինչև 69 տոկոս)։

Մեծ է նաև կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության պատասխանատվությամբ իրականացվող ծրագրերի գծով թերակատարումը։ Ի դեպ, 9 ամիսների համար պլանավորված բոլոր 171 պետական ծրագրերի մեջ դրամական արտահայտությամբ ամենամեծ թերակատարումն արձանագրվել է հենց այս նախարարության պատասխանատվությամբ իրականացվող ծրագրերից մեկի՝ «Հանրակրթական և նախադպրոցական հաստատությունների հիմնում, կառուցում, բարելավում» ծրագրի գծով՝ ինն ամիսների ճշտված պլանով նախատեսված 46.9 մլրդ դրամի փոխարեն կատարվել են 6.1 անգամ պակաս՝ շուրջ 7.7 մլրդ դրամի ծախսեր։

Ավելին, ինն ամիսներին փաստացի կատարված ծախսերը 11.8 անգամ պակաս են ճշտված պլանով այս ծրագրի իրականացման համար նախատեսված տարեկան ծախսերի պլանային մեծությունից՝ 90.2 մլրդ դրամից։ Այս պարագայում, ավելի ու ավելի հիմնավոր են դառնում պետական բյուջեի միջոցների շրջանակներում առնվազն 300 դպրոցի և 500 մանկապարտեզի կառուցման, վերակառուցման և հիմնանորոգման թիրախի իրատեսականության վերաբերյալ կասկածները։

Որոշ ծրագրեր, որոնց կարևորությունն անհնար է թերագնահատել, կա՛մ ընդհանրապես չեն իրականացվել, կա՛մ դրանց կատարողականները շատ ցածր են։ Մասնավորապես, օրինակ, «Ռազմարդյունաբերության համալիրի զարգացում» ծրագիրն ընդհանրապես չի իրականացվել, իսկ «Թվային փոխակերպման գործընթացի իրականացում» ծրագիրը կատարվել է ընդամենը 2.6%-ով։

ՀՀ պետական պարտքը 2024թ. 9 ամիսներին աճել է 5.5%-ով և սեպտեմբերի 30-ի դրությամբ անցել է 12.5 մլրդ ԱՄՆ դոլարից։ 6.1%-ով աճել է նաև կառավարության պարտքը, որի կառուցվածքում շարունակում է աճել ներքին պարտքի տեսակարար կշիռը. այն սեպտեմբերի վերջի դրությամբ հասել է ռեկորդային 51.8%-ի։

Դա անխուսափելիորեն կհանգեցնի պետական պարտքի սպասարկման ծախսերի աճի, քանի որ ներքին պարտքն արտաքին պարտքից անհամեմատ ավելի «թանկ» է։ Զուգահեռաբար պետք է հաշվի առնել նաև, որ ՀՀ տնտեսության վրա ռուս-ուկրաինական զինված հակամարտության հետևանքով ի հայտ եկած դրական արտածին գործոնների բարենպաստ ազդեցությունը զգալիորեն թուլացել է, ինչի պատճառով նաև դանդաղել է տնտեսական աճը։

Այսպես, 2024թ. առաջին եռամսյակում այն կազմել է 6.6%՝ 2023-ի նույն ժամանակահատվածի 11.8%-ի դիմաց, երկրորդ եռամսյակում այն 6.4% է՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի 9.3%-ի դիմաց, իսկ երրորդ եռամսյակում նախնական տվյալների համաձայն` 5.2% է` նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի 7.4%-ի դիմաց։

Այս դանդաղումը լուրջ մտահոգության տեղիք է տալիս, քանի որ մեծ է հավանականությունը, որ այդ արտածին գործոնների բարենպաստ ազդեցությունը մոտ ապագայում ամբողջությամբ կչեզոքանա, և տնտեսության զարգացումը կհենվի միայն աճի պոտենցիալի վրա։

Իսկ այդ պարագայում պետությունից ակնկալվում է տնտեսությանն «օգնելուն» միտված արդյունավետ միջոցառումների իրականացում, մինչդեռ ներկայումս դրանք տեսանելի չեն։Վերլուծությունն ամբողջությամբ հասանելի է հետևյալ հղումով։ 

Լրահոս

Ծեծի են ենթարկել պատերազմների մասնակից Տիգրան Ուլուբաբյանին
Ուկրաինական պատերազմի խոշոր բաժնետերը Չինաստանն է՝ ԱՄՆ-ի ու Ռուսաստանի կողքին. Հակոբ Բադալյան
Մի շարք հասցեներում լույս չի լինի
Ադրբեջանը տեղեկատվական սադրանքների է գնում՝ հետաձգելու համար պայմանագրի ստորագրումը․ Արսեն Թորոսյան
Արցախի լեգենդար հրամանատարը Գյումրիում դարձյալ մասնակցում էր քարոզարշավի․ Aravot.am
Հարավային Կովկասում հակամարտությունը պետք է ավարտվի. Մայք Ուոլց
Հայաստանի դեմ տեղի է ունենում ապատեղեկատվական, քարոզչական գործողություն․ Վարդան Ոսկանյան
Ադրբեջանն ու՞մ է հասցեագրում այդ հայտարարությունները․ Արմեն Այվազյան (տեսանյութ)
Գազ չի լինի. հասցեներ
99 հոգանոց ցուցակ ՔՊ-ից՝ մեծ թվով բուժհաստատությունների ու դպրոցների տնօրեններով. Aravot.am
Արդյո՞ք մարտի 17-ին սպասվում է մագնիսական փոթորիկ. կանխատեսում եղանակի նկատմամբ զգայուն մարդկանց համար
Հոսպիտալացումից հետո առաջին անգամ հրապարակվել է Հռոմի պապի լուսանկարը
Ջուր չի լինի հարյուրավոր հասցեներում
Կանխվել է հրդեհի տարածումը դեպի հարակից անտառ
Ռուսաստանն ու ԱՄՆ-ն հավատարիմ են Ուկրաինայում երկարաժամկետ, տևական խաղաղությանը. Վիթքոֆ
Մարդիկ ռիսկ են անում Նիկոլ Փաշինյանին կոռուպցիայով առանց բիտում ասֆալտ ներկայացնել՝ չվախենալով. Արթուր Չախոյան
ՊՆ Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական ակադեմիայի կուրսանտների վարժանքները Հունաստանում (տեսանյութ)
Փաշինյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Էմանուել Մակրոնի հետ
Ադրբեջանի ՊՆ-ն այսօր արդեն երրորդ անգամ է ապատեղեկատվություն տարածում
Զելենսկին Ուկրաինայի ԶՈՒ նոր ԳՇ պետ է նշանակել

Լրացուցիչ նորություններ

...

Կառավարությունն իր վրա կվերցնի գյուղտնտեսությունների ապահովագրման ռիսկերի մեղմման զգալի մասը.Պապոյան (տեսանյութ)

Հայաստանը պաշտոնապես իրավունք է ստացել ձուկ և ձկնամթերք արտահանել ԵՄ երկրներ (տեսանյութ)

Կառավարությունը մերժեց ֆիզիկական անձանց եկամուտների հայտարարագրման համակարգի չեղարկման առաջարկությունը

Նոր որոշում՝ անհուսալի վարկեր ունեցող անձանց համար

«Տղամարդու իդեալ» տեսակի խմորեղենի նմուշում հայտնաբերվել են աղիքային ցուպիկի խմբի մանրէներ

Գյուղապահովագրությունը ձախողվել է, գործադիրն այս տարի 70-80% իր վրա կվերցնի բեռը․ նախարար (տեսանյութ)

ՀՀ-ն հերթական անգամ բացասական սալդո է արձանագրում Վրաստանի հետ էլեկտրաէներգիայի առևտրի ոլորտում

Արտաքին առևտրի ծավալների էական կրճատում կլինի նաև հաջորդ ամիսների ընթացքում․ տնտեսագետ

ՊԵԿ-ը մանրամասներ է հայտնել էլեկտրամոբիլների մաքսատուրքի արտոնության քվոտայի մնացորդի վերաբերյալ

Բանկը տրամադրել է 8 մլն 560 հազար դրամ առանց ֆիզիկական ներկայության. քաղաքացին խնդրի առաջ է կանգնած (տեսանյութ)

Առաջիկայում ՀՀ տնտեսական ակտիվության էապես ավելի ցածր տեմպեր կլինեն, քան 2024-ին․ «Լույս» հիմնադրամ

Համաձա՞յն եք երկրի ղեկավարի այն պնդման հետ, որ ՀՀ-ում միջին աշխատավարձը գնաճին գերազանցում է տասնյակ անգամներով. տնտեսագետ

Կառավարությունը 150 մլն դոլարի բյուջետային վարկ կտա «Լիդիան Արմենիային»՝ Ամուլսարը շահագործելու համար

Գնաճը 2018–ի նկատմամբ եղել է 25.3 %․ աշխատավարձի աճը մոտ 40 %-ով ավել է, քան գնաճը․ Փաշինյան (տեսանյութ)

2024 –ին արձանագրվել է ՀՆԱ–ի 5.9 % աճ, աշխատատեղերի թիվը 2018–ի համեմատ աճել է 36.6 %–ով․ Փաշինյան (տեսանյութ)

Պետական բյուջեից խոշոր գումար է հատկացվել, վարչապետի աշխատակազմի սոցցանցի էջերը զարգացնելու համար

Ցորենի ցանքատարածությունները կրճատվել են. ի՞նչ խնդիրների առաջ են կանգնելու գյուղացիները (տեսանյութ)

Կենսաթոշակային ֆոնդերի շահառուները հնարավորություն ունեն ընտրություն կատարել գործող ֆոնդերի միջև. Ծովինար Վարդանյան

ՀՀ արտաքին պարտքը 5 մլրդ 962 մլն դոլար է, ոչ թե 12 միլիարդ դոլար. Գևորգ Պապոյան (տեսանյութ)

Տարեցն իր թոշակն ամբողջությամբ պետք է վճարի գույքահարկ, որպեսզի կարողանա ապրել կենտրոնի իր բնակարանում. Թադևոս Ավետիսյան (տեսանյութ)