Euromedia24 on Play Store Euromedia24 on App Sore
BNB

$662.07

BTC

$108300

ADA

$0.585687

ETH

$2559.9

SOL

$152.26

29 °

Yerevan

27 °

Moscow

36 °

Dubai

20 °

London

31 °

Beijing

20 °

Brussels

24 °

Rome

32 °

Madrid

BNB

$662.07

BTC

$108300

ADA

$0.585687

ETH

$2559.9

SOL

$152.26

29 °

Yerevan

27 °

Moscow

36 °

Dubai

20 °

London

31 °

Beijing

20 °

Brussels

24 °

Rome

32 °

Madrid

Անցնող տարվա տնտեսական խութերը․ «Փաստ»


«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Անցնող տարին «առանձնահատուկ» էր հատկապես նրանով, որ տնտեսության մեջ մի շարք բացասական երևույթներ ավելի խորացան, որի պատճառն այն է, որ այդ ոչ դրական երևույթների զարգացումը կանխելուն ուղղված գործողություններ չձեռնարկվեցին։ 2022 թվականին սկսված ռուս-ուկրաինական պատերազմի մեկնարկից հետո Ռուսաստանի դեմ սահմանված պատժամիջոցների արդյունքում Հայաստանի առաջ նոր տնտեսական հնարավորություններ բացվեցին, բայց հաջողվեց ոչ բոլոր հնարավորություններից օգտվել։ Օրինակ՝ Ռուսաստանում արևմտյան ընկերությունների հեռանալուց հետո հայկական բիզնեսի ներկայացուցիչները կարող էին հաստատվել ռուսական շուկայում, բայց դրա փոխարեն Հայաստանը կարևոր դեր ստանձնեց միայն վերաարտահանման ոլորտում։ Եթե սկզբնական շրջանում գործ ունեինք սարքավորումների ու մեքենաների վերաարտահանման հետ, ապա 2024 թվականին արդեն վերաարտահանումը խիստ բևեռացված տեսք ընդունեց՝ կախման մեջ հայտնվելով մեկ գործունեության ուղղությունից։

 Այս պայմաններում Հայաստանի տնտեսական աճի ապահովման լոկոմոտիվը դարձավ ոսկու և թանկարժեք քարերի վերաարտահանումն այն դեպքում, երբ հումքը ներմուծվում էր Ռուսաստանից ու արտահանվում հիմնականում ԱՄԷ և Հոնկոնգ։ Պարզ է, որ այս վիճակը երկար տևել չէր կարող, քանի որ աշխարհում իրավիճակը շատ արագ փոխվում է։ Դրա համար էլ տարվա երկրորդ կեսից սկսած ոսկերչական ոլորտի աճը սկսեց դանդաղել, արտահանման տեմպերը նույնպես սկսեցին նվազել, ինչն էլ իր հերթին երևան հանեց տնտեսության արտահանելի հատվածի մրցունակության անկումը։ Ու քանի որ տնտեսության տեսանելի հատվածում աշխուժությունը բացակայում էր ոսկերչական ապրանքների վերաարտահանման նվազման արդյունքում առաջացած վակուումը լրացնելու համար, ապա նման իրավիճակը հանգեցրեց նաև տնտեսական ակտիվության տեմպերի նվազեցման։ Արդյունքում հոկտեմբերին ունեցանք տնտեսական ակտիվության այս տարվա ամենացածր ցուցանիշը` 4,2 %, որը շուրջ 2,8 տոկոսային կետով ցածր է նախորդ ամսվա ցուցանիշից:Փաստացի առկա իրավիճակը վկայում է այն մասին, որ Հայաստանի տնտեսությունը շարունակում է մնալ արտածին գործոններից կախյալ վիճակում, որի բացասական ազդեցությունն աստիճանաբար տեսանելի է դառնում։ Իսկ դրա փոխարեն Հայաստանի ներքին ներուժը չի օգտագործվում։ Հայաստանն ունի արտադրության կազմակերպման հնարավորություններ, որոնք այդպես էլ չեն իրացվում։ Այս տարի ևս կառավարությունը միջոցներ չձեռնարկեց արտադրության կազմակերպման համար բարենպաստ ներդրումային ու օրենսդրական միջավայր ձևավորելու համար։ 

Տնտեսական ակտիվության տեմպերի նվազման ֆոնին այս տարին աչքի ընկավ նաև պետական պարտքի ծավալների ռեկորդային ավելացմամբ՝ կազմելով մոտ 12,6 մլրդ դոլար։ Նկատի ունենանք, որ երեք ամիսը մեկ պետական պարտքն ավելի քան 100 մլն դոլարով ավելանում է։ Ավելին, ֆինանսական տարին ցույց տվեց, որ ժամանակի ընթացքում այս տեմպն ավելի է արագանում։ Եթե պարտքի աճի տեմպերը շարունակվեն նաև հաջորդ տարիներին, ապա Հայաստանը կարող է բախվել ֆինանսական կայունության խնդիրներին և միջազգային վարկանիշային գործակալությունների գնահատականների նվազեցմանը։ Ու այնպես չէ, որ պարտքն էլ տնտեսության որոշ ուղղություններ խթանելու նպատակին է ծառայում։ Դրանցով ընդամենը բյուջեում առկա ճեղքվածքները փակելու խնդիր է լուծվում, որը հավել յալ էֆեկտ ունենալ չի կարող։

Ու քանի որ բյուջեում անընդհատ նոր ճաքեր են բացվում, կառավարությունը տրամադրված է ինչքան հնարավոր է շատ վարկային միջոցներ ներգրավել։ Անցնող տարին աչքի ընկավ նաև հարկային բեռի ծանրացմանն ուղղած նախաձեռնությունների առաջքաշմամբ։ Ողջ ընթացքում իշխանությունները մտածում էին, թե ինչ ոլորտներում կարող են նոր հարկեր ու տուրքեր ներմուծել։ Արդյունքում անցում է կատարվում հարկային համահարթեցման, երբ փոքր ու միջին բիզնեսին տրված հարկային արտոնությունները վերացվում են, որի արդյունքում բիզնեսի այս հատվածը կորցնում է իր մրցակցայնությունը խոշորների համեմատ։ Սպասվում է, որ հարկային բեռի առումով հաջորդ տարին էլ ավելի ծանր է լինելու։ Անցնող տարվա ընթացքում նաև նկատվեց, որ Հայաստանում ֆինանսական համակարգը բախվում է անհավասարակշռության հետ կապված խնդիրների։

Այս անհավասարակշռությունը դրսևորվում է վարկավորման կառուցվածքի և ֆինանսական ռեսուրսների բաշխման ոչ արդյունավետությամբ։ Հայաստանի բանկային հատվածում հիպոտեկային ու սպառողական վարկերը շարունակում են մեծ տեմպերով աճել, իսկ դրա ֆոնին նվազում է տնտեսության արտադրողական հատվածի վարկավորումը։ Իսկ արդյունաբերության և արտադրության վարկավորման դանդաղումը նվազեցնում ու սահմանափակում է տնտեսության երկարաժամկետ աճի հնարավորությունները։ 

ԱՐՍԵՆ ՍԱՀԱԿՅԱՆ

Լրահոս

Դուք ի՞նչ արժանիք ունեք՝ զբաղեցնելու գլխավոր դատախազի պաշտոնը, բռնաբարում եք օրենքը. Մինասյան (տեսանյութ)
«Արա՛, կարող ա ջոգել եք․․․»,«Ինձ չես կարա, բան ասես»,«Կարամ, ասում եմ, նստի»․ վեճ՝ ԱԺ ում (տեսանյութ)
Սաուդյան Արաբիան ներկայացնող ակումբը փորձում է համաձայնության հասնել Մեսսիի հետ
Ըստ ռուսական ԶԼՄ-ի՝ ՌԴ տրանսպորտի նախարար Ռոման Ստարովոյտը ինքնասպան է եղել
Գրանցվել է 656 դեպք, որից 255-ը՝ արտակարգ. Փրկարար ծառայությունն ամփոփում է անցած շաբաթը
Ալբերտ Սաֆարյանը՝ «Արարատ» ֆուտբոլային ակումբի գլխավոր մարզիչ
Իսրայելն իմ դեմ մшhափnրձ է կազմակերպել, որը ձախողվել է. Իրանի նախագահ
Սպասվում են նոր ձերբակալություններ, քնած գործերը վերաբացում են, ովքեր են հաջորդը
Կարևոր
Նիկոլը տվեց «ֆաս» հրամանը. «ենիչերիները» առաջիկա ժամերին գրոհելու են Մայր Աթոռը. Նաիրա Զոհրաբյան
Ուկրաինան ինքնուրույն կիրականացնի Ռուսաստանի չեզոքացումը
ԱԺ-ում սկսվել է Օհանյանին ու Մինասյանին անձեռմխելիությունից զրկելու հարցի գաղտնի քվեարկությունը
Թրամփը կհայտարարի Գազայում հրադադարի մասին․Նեթանյահուն կայցելի Վաշինգտոն և կհանդիպի Թրամփի հետ
Կարևոր
Պետդումայում չեն բացառել Ադրբեջանի հետ իրավիճակի սրումը
«Սաստում էի». Ռուբինյանը՝ «արա»-ով խոսելու եւ Էրդողանի հայտարարության մասին
Տեխասում ջրհեղեղի հետևանքով զոհվել է 27 երեխա և ճամբարի խորհրդատու
Նիդեռլանդները աշնանը F-35 կործանիչներ կուղարկի Լեհաստան՝ Ուկրաինային օգնություն ցուցաբերելու համար
Կարևոր
Նիկոլ Փաշինյանը գլուխը պատովն է տալիս․ Հովնան սրբազան
Լավրով. Ռուսաստանը չի պլանավորում հարձակվել կամ օկուպացնել եվրոպական երկրները
Պուտինի ելույթը BRICS-ի գագաթնաժողովում մեծ արձագանք է գտել բրազիլական մամուլում
ԱՄՆ դեսպանը գոհ է Լիբանանի արձագանքից խաղաղության առաջարկներին

Լրացուցիչ նորություններ

...

«Հրապարակ». Աննա Վարդապետյանը երեկ ինչքան ուժ ուներ, խայտառակվեց

Արթիկի համայնքապետ Անանիկ Ոսկանյանն ամուսնացրել է որդուն. ՔՊ-ից հյուրեր գրեթե չեն եղել. «Հրապարակ»

«Հրապարակ». Գորիսի գրեթե բոլոր հյուրանոցները բրոնյա են արվել

24 մլն տարեկան եկամուտ, 2 բնակարան. ինչ է հայտարարագրել ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը. «Ժողովուրդ»

Հայաստանը, Թուրքիան եւ Ադրբեջանը համաձայնության են եկել Զանգեզուրի միջանցքի հարցում

«Հրապարակ». Գյուլլելու ձայնագրության սկիզբը ապամոնտաժել են

«Հրապարակ». Թուրքիայում ձեռք բերված պայմանավորվածությունները գաղտնազերծվում են

«Իրավունք». ՔՊ–ում սկսել են վախենալ նաև բանադրանքի հնարավորությունից

ԲՏԱ նախարարը քայլելով եկավ Երեւան եւ դարձավ անշարժ գույքի սեփականատեր. «Ժողովուրդ»

Միքայել Սրբազանի պաշտպանությունն ամբողջությամբ Կաթողիկոսն է համակարգում. «Ժողովուրդ»

Տրանսպորտի համար չվճարելու պատիժը շատ խիստ է լինելու. «Ժողովուրդ»

Հրահանգված է` անել ամեն բան իրավիճակը վերահսկելու համար. Փաշինյանը N1 հրահանգ է տվել. «Ժողովուրդ»

53-ամյա տղամարդը որսորդական հրացանը ներկայացրել է Չարենցավանի բաժին

«Սպուտնիկ Ադրբեջան»-ի աշխատակիցներն ազատ են արձակվել

Պուտինն այսօր հեռախոսազրույց կունենա Թրամփի հետ

Հերթը հասավ «պարականոն» սպառնալիքներին. ի՞նչ սպասել առաջիկայում. «Փաստ»

Ես միանում եմ Սամվել Կարապետյանի խոսքերին, եկեք՝ ինձ էլ կալանավորեք․ Դատավորների միության նախագահ․ «Հրապարակ»

Ո՞ւմ են ուղղված «եվրոպական» մեսիջները, և ինչի՞ է պատրաստ Փաշինյանը․ «Փաստ»

Ներքաղաքական լարվածությունը շարունակում է աճել. «Ժողովուրդ»

«Հրապարակ». Ադրբեջանի հետ սինխրոն աշխատում են. ՀՀ իշխանությունն էլ է փչացնում Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները